Wanneer verliest een hond of kat teveel haren?
Dat hangt natuurlijk van meerdere factoren af. Een hond of kat verliest sowieso teveel haren als er geen vacht meer over blijft. Het ontstaan van kale plekken of complete kaalheid op bepaalde gebieden van het lichaam is NIET normaal. Bij de normale rui kan het dier een hoop haren verliezen maar er mogen dus geen kale plekken ontstaan.
Heb je het idee dat jouw hond of kat teveel haren verliest? Of heeft jouw dier een van de volgende symptomen, neem dan contact op met de dierenarts of een professionele vachtverzorger:
- De rui verloopt anders dan normaal (trimsalon)
- Vilt en klitten (trimsalon)
- Kale plekken (dierenarts)
- Schilfers en jeuk (dierenarts)
- Verandering van gedrag (dierenarts)
- Andere symptomen zoals veel drinken, overgewicht, sloomheid (dierenarts)
Kattentrimmer in de buurt?
Kijk op de website van Perfectekat.nl voor een overzicht met kat- en vachtvriendelijke kattentrimmers
Hondentrimmer in de buurt?
Kijk op de website van de beroepsvereniging ABHB voor een overzicht met hondentrimmers
Konijnentrimmer in de buurt?
Kijk op de website Konijnenvachtverzorging.nl
Haargroei cyclus
Haren worden in haarzakjes in de lederhuid gevormd. De groeicyclus wordt beïnvloed door factoren van binnenuit maar ook van buitenaf. Denk aan omgevingsfactoren (zoals daglengte en temperatuur), hormonen, voeding, genetica en de algehele gezondheid van het dier. Belangrijke hormonen zijn melatonine, geslachtshormonen, glucocorticoïden, groeihormoon en prolactine.
De haren in alle honden- en kattenvachten worden volgens een mozaïek patroon vervangen. Er zijn duidelijke verhaarpieken in voor- en najaar maar de haarcyclus is continu en elk haartje bevindt zich in een ander stadium.
Groeistadia:
– Groeifase (Anagene fase)
– Rustfase (Telogene fase)
– Overgangsfase (Catagene fase)
De groeicyclus wordt niet alleen door veel verschillende factoren beïnvloed, er zijn ook meerdere aandoeningen waardoor de haren uitvallen en het dier kaal wordt. Tot slot kan zoiets ‘simpels’ als vachtverzorging (kammen e.d.) er voor zorgen dat de haargroei cyclus verstoord raakt. Gelukkig leidt dit in het laatste geval zelden tot kale plekken.
© Müntener et al. The canine hair cycle – a guide for the assessment of morphological and immunohistochemical criteria. Journal of Veterinary Dermatology 2011; 22, 383-395
Defluxion is een verouderde Engelse benaming van plotselinge haaruitval
Anagen defluxion
Bij anagen defluxion verliest een dier spontaan haren doordat er tijdens de groeifase (anagen) ‘iets’ met de haren gebeurd.
Oorzaak: bijzondere gebeurtenis/omstandigheid
Voorbeelden: infectieuze ziektes, hormonale aandoeningen, stofwisselingsziektes, medicijnen om kanker te behandelen (antimitotische medicijnen)
Kenmerk: haarverlies ontstaat acuut, c.q. binnen enkele dagen na de gebeurtenis
Bij bovengenoemde situaties wordt de groeifase van de haren beinvloed waardoor er afwijkingen van de haarzakjes en haarschacht ontstaan.
Deze vorm van overmatig haarverlies met kaalheid is zeldzaam bij honden. Bij katten is er nog minder over bekend.
Diagnose en behandeling
Bij alle varianten wordt de diagnose gesteld o.b.v. de anamnese, lichamelijk onderzoek en trichoscopie. Bij trichoscopie worden plukjes haren onder de microscoop nagekeken (trichogram).
Er is geen behandeling noodzakelijk omdat de haren spontaan terug groeien na verloop van tijd. Mocht je het idee hebben dat jouw huisdier extra ondersteuning nodig heeft, neem dan contact op met een dierenarts of voedingsdeskundige.
Telogen defluxion
Bij telogen defluxion verliest een dier spontaan haren doordat alle haren tegelijkertijd in de rustfase (telogen) terechtkomen.
Oorzaak: stressvolle gebeurtenis
Voorbeelden: hoge koorts, dracht, shock, ernstige ziekte, operatie, medicijnen, narcose
Kenmerk: de kaalheid ontstaan binnen 1-3 maanden na de stressvolle gebeurtenis
Bij bovengenoemde gebeurtenissen ervaart het lichaam bij bepaalde individuen zoveel stress waardoor de groeifase abrupt gestaakt wordt. De anagene haren komen allemaal via de catagene fase in de telogene fase terecht. De haargroei kost veel energie en als een dier ziek is dan heeft het lichaam energie nodig om te herstellen. De vacht is dan niet belangrijk: het lichaam geeft stofjes af waardoor de haren plots stoppen met groeien
Post-partum telogen defluxion
Post partum is de periode ná de bevalling van de teef of poes (partus is de medische term voor bevalling).
Bij post-partum telogen defluxion is eigenlijk geen echte ziekte. Meeste honden hebben namelijk enige mate van haarverlies na de bevalling. Tijdens de dracht zorgen de langdurig hoge concentraties progesteron ervoor dat haren niet uitvallen. Hierdoor zullen veel haren in hetzelfde groeistadium terecht komen: de rustfase (= telogene fase).
Als de teef of poes melk gaat geven, vallen de haren uit. Dit begint meestal met een dunne vacht en later plekken met complete kaalheid. Voorkeursplek: flanken.
De haren gaan 8-12 weken na de bevalling weer groeien. Als de kaalheid zich verder blijft uitbreiden of het dier heeft andere symptomen, is verder onderzoek geïndiceerd.
Andere benaming: telogen of anagen effluvium
© 2019 Huidadvies voor Dieren
Geschreven door dierenarts Kelly van Amersfort
Bronvermelding: ESAVS Dermatology course II (2016)
