Steriele talgklierontsteking
Sebaceous adenitis of steriele talgklierontsteking is een aandoening van de talgklieren en behoort tot de keratinisatie-stoornissen (=problemen met de verhoorning en vorming van de opperhuid). De precieze oorzaak van de talgklierontstekingen is niet helemaal bekend. Uit onderzoek blijkt dat de talgklieren ontstoken raken door een immuungemedieerde reactie van het lichaam. Uiteindelijk leidt deze reactie en ontstekingen tot vernietiging van de talgklieren.
Sebaceous adenitis komt niet super vaak voor, als we het vergelijken met huidallergieën. Deze aandoening wordt vaker bij bepaalde hondenrassen gezien en symptomen ontstaan op jonge tot middelbare leeftijd. Bij Standaard Poedels en Akita’s lijkt er sprake te zijn van een genetische component (verdenking op recessieve overervering). Andere rassen met een predispositie zijn Hongaarse Vizsla en Samojeed. De laatste jaren zien we deze huidaandoening ook regelmatig bij Poedel-kruisingen (bv. Labradoodle of Goldendoodle).
Verschijnselen
Karakteristiek voor sebaceous adenitis is milde tot ernstige schilfering. We zien de schilfers het meest op de rug, nek en bovenop de kop. Andere voorkeursplekken zijn de neusrug (dichtbij de neusspiegel), oren (met name de oorschelp) en de staart.
Elk ras (of kruising) laat een ander klinisch beeld zien. De huidklachten kunnen lokaal voorkomen, maar ook uitbreiden over meerdere plekken op het lichaam of zich uitbreiden over de gehele romp.
Bij langharige honden blijven de schilfers goed plakken aan huid en vacht en heeft deze een dof en droog aspect. Bij kortharige rassen zijn de schilfers vaak fijn en zitten los in de vacht.
Bij steriele talgklierontsteking zijn folliculaire casts een ander karakteristiek verschijnsel. Folliculaire casts zijn haren met een kring van vuil en talg bij de haarwortel.
Bij kortharige rassen zien we kringen met kale plekken of meerdere kale plekken (alsof de vacht door motten is aangevreten, ‘moth eaten aspect’ → zie foto). Bij langharige rassen verdwijnt de onderwol (secundaire haren) met een dunne piekerige vacht of wijdverspreide kaalheid als gevolg. Bij Akita’s zien we ook een vette huid en vacht en rode plekjes en pukkels. Ook kunnen ze tegelijkertijd koortsig en sloom zijn of vermageren.
Talgklieren
De talgklieren worden vernietigd waardoor er een verminderde productie van talg is. Talg dient om de huid vet en soepel te houden. De talgklieren en talg hebben ook antibacteriële en antischimmel eigenschappen. Daarnaast hebben ze een belangrijke functie in de afweer doordat zij bouwstenen voor de vorming van de huidbarrière leveren. De uitscheiding van feromonen zou ook via de talgklieren plaatsvinden. Kortom: deze kliertjes zijn van essentieel belang voor het dier en vernietiging hiervan kan een reeks aan problemen in de hand werken.
Diagnose en behandeling
De diagnose wordt gesteld op basis van het klinische beeld en histologisch onderzoek van huidbiopten. Tevens is het belangrijk om andere ziektes die een vergelijkbaar klinisch beeld kunnen geven uit te sluiten. Denk hierbij aan primaire seborroe en oorzaken van secundaire seborroe (hormonale aandoeningen, oppervlakkige bacteriële huidinfectie, demodicosis).
De behandeling is symptomatisch omdat de exacte oorzaak niet bekend is. Als er secundaire huidinfecties aanwezig zijn dan moeten die behandeld worden.
Behandelingsopties
De behandeling bestaat uit meerdere componenten:
- Ontstekingsreactie remmen en verdere destructie van talgklieren voorkomen
- De afwijkende huid proberen te herstellen (shampootherapie)
- De huid verzorgen en hydrateren met een huidconditioner of vochtinbrengende producten
- Bijkomende huidinfecties behandelen (indien aanwezig)
Ontstekingsreactie remmen
Om de ontsteking in en rond de talgklieren te remmen en schade en verdere destructie te beperken worden meestal cyclosporines of corticosteroïden geadviseerd.
Bij milde klachten is supplementatie van omega 3 vetzuren en/of vitamine A een mogelijke optie. De dierenarts of dermatoloog kan je hier het beste over adviseren. Meestal is het beter om voor een medicijn te kiezen dan weken- of maandenlang voor een ‘natuurlijke’ manier van behandelen waardoor de klachten verergeren en het dier niet geholpen wordt.
Niet elk supplement met omega 3 vetzuren is geschikt. De dosering en ingrediënten van het supplement zijn belangrijk en bepalen het effect. Kies altijd voor een supplement met EPA, DHA én vitamine E.
Vitamine A wordt regelmatig als supplement bij keratinisatiestoornissen voorgeschreven (m.n. in het buitenland). Het is een vetoplosbaar vitamine en het bijgeven is niet zonder bijwerkingen of gevaar. Zo’n 20-25 % van de honden krijgt ‘droge ogen’ (keratoconjunctivitis sicca) dus wekelijkse controle van de traanproductie wordt aanbevolen (in het begin). De maximale dosering van 1000 IE per kilogram lichaamsgewicht mag niet overschreden worden!
Shampootherapie
In het artikel ‘behandeling van ichthyose‘ kun je meer lezen over anti-seborroe behandeling. Bij sebaceous adenitis gaat er iets mis bij de vorming van de opperhuid door de ontstekingsreactie in en rond de talgklieren. De talgklieren raken verwoest waardoor de huid minder talg en vetzuren bevat. Om de huid te herstellen kun je het beste gebruik maken van anti-seborroe shampoos.
Geschikte shampoos:
- Virbac Sebolitic®
- Vetplus Coatex medicinale shampoo
- ICF Zincoseb®
Huid verzorgen en hydrateren
Hydrateren van de huid kan op meerdere manieren:
- Shampootherapie
- Huidconditioner (zie verder)
- Spot-on behandeling
Geschikte shampoos:
- Maxani Honing complex shampoo
- Dermazyme® gold shampoo
- Vetplus Coatex aloë vera en havermout shampoo
Spot-on behandeling:
- Virbac Allerderm pipetten
- Dermoscent® Essential 6 pipetten
Bijkomende huidinfecties behandelen
De dierenarts kan door middel van cytologisch onderzoek bepalen of jouw huisdier een huidinfectie heeft.
Voor het behandelen van bacteriële huidinfecties of Malassezia dermatitis zijn er antiseptische shampoos en huidverzorgingsproducten op de markt verkrijgbaar.
Er bestaan ook anti-seborroe shampoos met antimicrobiële ingrediënten (bv. Vetplus Coatex medicinale shampoo en ICF Zincoseb®). Lees in het artikel ‘Huidinfecties bij de hond‘ meer over bacteriële of gisten infecties van de huid.
Huidconditioner voor de hond
Maxani Hydralac is een olievrije spray die zorgt voor een soepele gehydrateerde huid zonder een vette laag achter te laten. Deze voedende huidconditioner dringt tot diep in de opperhuid door. Naast het hydrateren en het voeden is de speciale formule samengesteld om schilfers te verwijderen, talg te reguleren en de bacteriegroei te verminderen.
Samenstelling:
Water, propyleenglycol, ureum, glycerine, benzalkonium chloride, melkzuur, hyaluronzuur, zinkgluconaat
