Oorsmeer
Een ander woord voor oorsmeer is cerumen. In de huid van de gehoorgang zijn talgklieren en speciale cerumenklieren aanwezig. Het afscheidingsproduct van deze klieren bestaat uit lipiden (vetten, fosfolipiden) en zure lange suikerketens. Oorsmeer bestaat uit vetten afkomstig uit de talgklieren, dode huidcellen en micro-organismen, vuil en debris en inhoud uit de cerumenklieren (fosfolipiden en mucopolysacchariden).
Het cerumen bekleed en beschermt de huid van de gehoorgang (horizontale en verticale deel). Om ophoping van cerumen te voorkomen, hebben de oren een ‘zelfreinigend mechanisme’. Via zgn. ‘epitheliale migratie’ komt het oorsmeer vanuit de horizontale gehoorgang naar de oorschelp. Er zijn meerdere oorzaken waarbij het zelfreinigende mechanisme verstoord kan raken of waardoor er meer oorsmeer geproduceerd wordt.
Het microklimaat in de gehoorgang (luchtvochtigheid, temperatuur, zuurgraad) en productie van cerumen veranderen als de hond of kat een oorontsteking heeft. Vaak gaat een oorontsteking dan ook gepaard met een overmatige aanmaak van oorsmeer en bijkomende infecties met bacteriën of gisten.
De enige manier om het zelfreinigende mechanisme van de gehoorgang te herstellen, is het schoonmaken van de oren. Dit kan de dierenarts op de praktijk doen (onder sedatie of narcose of bij het wakkere dier) maar het is ook mogelijk dat men thuis de oren spoelt met speciale oorcleaners. Er bestaan veel verschillende soorten oorreinigers met elk andere eigenschappen (dankzij de ingrediënten en samenstelling).
De keuze van een oorreiniger wordt idealiter bepaald door meerdere factoren. Hierbij kun je denken aan: (1) type oorsmeer, (2) veranderingen van de gehoorgang, (3) gescheurd of intact trommelvlies, (4) aanwezige bacteriën of gisten.
In dit artikel lees je meer over bekende ingrediënten en vind je een overzicht met veel gebruikte oorreinigers die via de dierenarts verkrijgbaar zijn (zie kopje ‘oorreinigers’).
Ingrediënten en samenstelling
De ingrediënten en samenstelling van oorreinigers bepalen uiteindelijk welke oorcleaner geschikt is voor welk probleem. Vettig oorsmeer kun je beter wegkrijgen met een oorsmeeroplossende reiniger dankzij ceruminolytische ingrediënten. Bij een etterige (pus) oorontsteking gebruiken we liever een waterige reiniger met antiseptische ingrediënten.
Veel gebruikte ingrediënten
- Chloorhexidine
- Glycerine
- Melkzuur
- Propyleenglycol
- Salicylzuur
- Tris-EDTA
- Azijnzuur
Ototoxisch
Ook oorcleaners en oorzalven kunnen ongewenste bijwerkingen hebben. Oormedicatie en reinigende producten kunnen op vier manieren nadelige effecten veroorzaken: (1) direct effect op de huid en het trommelvlies, (2) effect op het middenoor, (3) effect op evenwichtsorgaan en het gehoor (via het binnenoor: cochlea ofwel slakkenhuis) en (4) systemische bijwerkingen (in het bijzonder corticosteroïden in oormedicatie).
Het nadelige effect op het evenwichtsorgaan en gehoor wordt ook wel beschreven met de term ‘ototoxisch’. Veel verschillen stoffen zijn ototoxisch. Dat betekent dat deze stoffen structuren in het midden- of binnenoor kunnen aantasten. Als er een gaatje in het trommelvlies zit, of als het trommelvlies voor een groot deel gescheurd is, kunnen deze stoffen in het diepere delen van het oor terecht komen. Dieren kunnen dan last krijgen van gehoorverlies, evenwichtsproblemen of andere neurologische klachten. Er zijn gelukkig enkele stoffen die geen gevaar voor het middenoor vormen: squaleen, tris-EDTA en tris-NAC.
Oorreinigers
Een overzicht met de meest bekende oorreinigers verkrijgbaar bij de dierenarts.
AST oorreiniger en Monoclean®
AST oorreiniger 120ml, Monoclean® 5 ml flacons
Eigenschappen
Verweekt en verwijdert oorsmeer, antimicrobieel
NB: Niet gebruiken bij een mogelijk gescheurd trommelvlies !
Ingrediënten per ml
- Melkzuur (25 mg)
- Salicylzuur (1 mg)
- Chloorhexidine (2 mg)
- Natriumlaurylsulfaat
- Propyleenglycol
AST oorreiniger en Monoclean® zijn alcoholvrij
Epibac
Eigenschappen
Basisch (pH = 8), antimicrobieel, weinig irriterend, kalmerend, oorsmeeroplossend, verzorgend en verzachtend
NB: Niet gebruiken bij een mogelijk gescheurd trommelvlies !
Ingrediënten
- Chloorhexidine (0,15%)
- Propyleenglycol
- Tris-EDTA
- Aloë Vera
- Hamamelis
Epibac is een waterige oorreiniger
EpiOtic
Eigenschappen
Antimicrobieel, oorsmeeroplossend, ondersteunt en verbetert de weerstand v/d huid
NB: Niet gebruiken bij een mogelijk gescheurd trommelvlies !
Ingrediënten
- Water
- PCMX
- Disodium EDTA
- Salicylzuur
- Diethylhexyl sodium sulfosuccinate
- Defensine technologie
- Glycotechnologie
EpiOtic is een waterige oorreiniger
Episqualan
Eigenschappen
Niet irriterend, niet ototoxisch, verzorgend, verzachtend, sterk oorsmeeroplossend
Ingrediënten
- Squalaan (25%)
- Triglyceride
- Arachis hypogea
- Vitamine E
Episqualan is een olieachtige oorreiniger
Hexoclean
Eigenschappen
Zuur (pH = 3,5), antimicrobieel (incl. Malassezia), weinig irriterend, kalmerend en verzachtend
NB: Niet gebruiken bij een mogelijk gescheurd trommelvlies !
Ingrediënten
- Chloorhexidine (0,15%)
- Propyleenglycol
- Salicylzuur
- Aloë Vera
- Hamamelis
Hexoclean is een waterige oorreiniger
MalAcetic Aural
Eigenschappen
Antibacterieel, antischimmel
NB: Niet gebruiken bij een mogelijk gescheurd trommelvlies !
Ingrediënten
- Azijnzuur (2%)
- Boorzuur (2%)
- Glycerine
- Polysorbaat
- Triëthanolamine
MalAcetic Aural is een waterige oorreiniger
Maxani zure oordruppels
Eigenschappen
Antibacterieel, antischimmel, verzachtend
Ingrediënten
- Azijnzuur
- Propyleenglycol
Maxani Zure oordruppels zijn olieachtig
Otoact®
Eigenschappen
Keratolytisch, niet ototoxisch, oorsmeeroplossend, indrogend, verzachtend
Ingrediënten
- Squaleen (2%)
- Salicylzuur
- Kamille-extract
- Looizuur
- Gezuiverd water
- Conserveringsmiddelen
Otoact is als het goed is een waterige oorreiniger
Otoclean
Eigenschappen
Keratolytisch, oorsmeeroplossend, verzachtend, hydraterend
NB: Niet gebruiken bij een mogelijk gescheurd trommelvlies !
Ingrediënten
- Salicylzuur (2,32 mg)
- Propyleenglycol
- Polyglycol en ethoxydiglycol
- Water
- Glycerine
- Melkzuur
- Cucumis sativus (komkommer extract)
- Cetraria islandica (Ijslands mos)
- Schors van Mimosa
tenuiflora
- Oliezuur
Otoclean is een olieachtige en wat zure oorreiniger
Otodine®
Eigenschappen
Antibacterieel, niet irriterend
Ingrediënten
- Chloorhexidine (0,15%)
- Tris-EDTA
Sonotix®
Eigenschappen
Oorsmeeroplossend (ceruminolytisch), verzachtend, hydraterend, talgregulerend, neutrale pH, geurverwijderend (dankzij citroengeur)
NB: Niet gebruiken bij een mogelijk gescheurd trommelvlies !
Ingrediënten
- Ethoxydiglycol
- Caprylische glyceriden
- Propaan-2-Ol
- Glycerine
- Calendula officinalis
- Water
Sonotix® is een waterige oorreiniger
Tris-NAC®
Eigenschappen
Antibacterieel, slijmoplossend, niet ototoxisch, voorkomt vorming van een biofilm en breekt deze af
Ingrediënten
- tris-EDTA
- NAC (N-acetyl-cysteïne)
Tris-NAC® is een waterige oorreiniger
TrizAural
Eigenschappen
Antibacterieel, alkaliserend (maakt de omgeving minder zuur), niet ototoxisch
Ingrediënten
- tris-EDTA
- Tromethamine USP
TrizAural is een waterige oorreiniger
Wanneer kun je welke oorreiniger gebruiken?
Vieze oren
- EpiSqualan
- Otoclean
- EpiOtic
- Otoact®
- Sonotix®
Zwemmende honden
- Maxani zure oordruppels
- Hexoclean
- MalAcetic Aural
Mogelijk gescheurd trommelvlies
- Episqualan
- Otoact®
- TrizAural
Werkzaam tegen bacteriën
- Otodine®
- Maxani zure oordruppels
- EpiOtic
- Epibac
- AST oorreiniger
- Monoclean®
- MalAcetic Aural
Ondersteunend bij overgroei van gisten
- Hexoclean
- Maxani zure oordruppels
- MalAcetic Aural
