Huidplekjes en jeuk aan de kop

wondje op neus kat

Huidaandoeningen van de kop

Katten met huidproblemen hebben regelmatig huidplekjes of jeuk aan de kop. De plekjes en jeuk kunnen zich beperken tot het aangezicht of de oren maar ook uitbreiden naar hals of nek. Er zijn vele ziekten bij de kat die jeuk en huidafwijkingen aan de kop geven.
Mogelijke oorzaken:
1. Virussen
2. Bacteriën
3. Schimmels en gisten
4. Parasieten
5. Allergieën
6. Auto-immuun of immuun gemedieerde aandoeningen
7. Zeldzame aandoeningen
8. Tumoren
9. Uitingen van inwendige ziekte
10. Gedragsgerelateerde problemen
11. Trauma

Virussen

  • Herpes virus (onderdeel van niesziekte)
  • Koepokken virus
  • Papilloma virus

Bacteriën

  • Acne
  • Abces door een bijt- of krabwond
  • Bacteriële ontsteking (van de haarzakjes)

Feline Acne is een veel voorkomend probleem bij katten maar meestal hebben ze hier geen last van. 

Schimmels en gisten

  • Microsporum canis (schimmel)
  • Malassezia dermatitis (gisteninfectie)
  • Cryptococcus infectie (schimmel)

Parasieten

  • Oormijten
  • Schurftmijten
  • Vachtmijten
  • Demodex mijten
  • Oogstmijten (Trombicula autumnalis)
  • Leishmania (komt niet voor in Nederland)

Allergieën

  • Voedselovergevoeligheid
  • Feline Atopie Syndroom (non flea, non food hypersensitivity)
  • Muggenbeetovergevoeligheid
  • Contactallergie

Onderdeel van de allergieën zijn ook het indolent ulcer en eosinofiel granuloom (complex)

Auto-immuun & immuungemedieerde aandoeningen

  • Reactie op bepaalde medicijnen ('cutaneous drug reaction')
  • Pemphigus varianten
  • Vasculitis
  • Lupus varianten

Huidtumoren

  • Plaveiselcelcarcinoom (squamous cell caricnoma, SCC)
  • Basaalcel tumor
  • Fibrosarcoom
  • Lymfoom (epitheliotroop lymfoom, T-cel lymfoom)
  • Mastcel tumor

Door naar de huid te kijken kunnen we vaak een ontsteking en een tumor niet van elkaar onderscheiden. Er is aanvullend onderzoek nodig om uiteindelijk te diagnose te stellen. In meeste gevallen zal de dierenarts huidbiopten moeten nemen. Katten moeten voor dit onderzoek onder narcose gebracht worden. De huidbiopten worden naar een extern laboratorium gestuurd zodat een patholoog er naar kan kijken.

Uitingen van inwendige ziekte

  • Paraneoplastisch syndroom

Plekjes of jeuk aan de kop kunnen ook een uiting zijn van inwendige ziekte. Vaak treden deze klachten op in het kader van ‘paraneoplastische syndromen’. Dit zijn verschijnselen die niet direct door ingroei of massa werking van de tumor worden veroorzaakt. De tumor geeft stofjes af die voor ontsteking, kaalheid of jeuk zorgen. Voorbeelden zijn kaalheid door een alvleeskliertumor, ‘paraneoplastisch exfoliatieve dermatitis’ of exfoliatieve thymoom bij de kat.

Over het algemeen hebben katten met huidproblemen door inwendige ziekte ook nog andere klachten. Denk hierbij aan vermageren, slecht verzorgde vacht, afwijkende geur, slechte eetlust/stoppen met eten, afwijkend gedrag, ernstige ziekte, veel drinken of plassen, etc.

'Trauma'

  • Krab- of bijtwonden (zonder abcesvorming)
  • Ontsteking door hitte (verbranding)
  • 'Frostbite' (ontsteking door kou)
  • Contact dermatitis (na aanraking van irriterende stoffen)
© 2019 Huidadvies voor Dieren
Geschreven door Dierenarts Kelly van Amersfort

Laatste update sept 2019. Oorspronkelijk gepubliceerd in 2017

Bronvermelding:
– A Practical Guide to Feline Dermatology van É. Guaguère en P. Prélaud (vertaald door M. Craig)(1999)

Kop en nek ontvelling

Kop en nek ontvelling bij de kat

Wat is het?

Kop en nek ontvelling is één van de huidreactiepatronen van de kat. Bij katten met huidproblemen bestaan er vier reactiepatronen. Een huidreactiepatroon is een patroon waarmee de huid reageert.
Het is géén aandoening of ziekte.
Huidreactiepatronen
1. Miliaire dermatitis
2. (Symmetrische) Alopecia
3. Eosinofiel granuloom complex (EGC)
4. Kop en nek ontvelling

Hoe ontstaan de klachten?


JEUK JEUK JEUK
De wonden en schaafplekken ontstaan door de kat zelf!
Omdat katten met kop en nek ontvelling heftige jeuk hebben, kunnen de klachten in een kort tijdbestek ontstaan. De kat kan in enkele uren een grote wond veroorzaken met de scherpe nagels van de achterpoten.

Symptomen

De huidplekken die ontstaan door het krabben zien we op de kop en in de nek of hals. De oren, wangen en huid tussen oren en ogen kunnen ontstoken en kapot zijn. 

  • Krabplekken
  • Schaafwonden
  • Korsten
  • Bloederige huidplekjes
  • Natte huidontstekingen

Mogelijke oorzaken

  • Vlooienallergie
  • Voedselovergevoeligheid
  • Omgevingsallergie (Feline Atopie Syndroom, atopische dermatitis)
  • Mijten
    • Oormijt
    • Schurftmijt
    • Demodex mijt
  • Muggenbeet overgevoeligheid
  • (Diepe) Schimmelinfectie
  • Poxvirus infectie (koepokken)
  • Herpes/calicivirus infectie (onderdeel van niesziekte complex)
  • Tumoren
  • Pemphigus complex (auto-immuun aandoening)
  • Idiopathische faciale dermatitis bij de Pers*
  • Idiopathische ulceratieve dermatose*

* Idiopathisch betekent dat we niet weten waar de klachten door worden veroorzaakt. 
* Faciale dermatitis betekent ontsteking van de huid van de kop
* Ulceratieve dermatose betekent zweervormige huidziekte

Behandeling

De behandeling bestaat uit meerdere componenten. Het is niet alleen belangrijk dat de wond kan genezen en de jeuk behandeld wordt. Bij dit soort huidplekken moeten altijd secundaire huidinfecties onderzocht en indien aanwezig, behandeld worden. Uiteraard is er een oorzaak die aangepakt dient te worden. Kop en nek ontvelling bij katten is vaak een hardnekkig en frustrerend probleem. Een dermatoloog voor dieren heeft veel ervaring met dit soort problemen. Ben je al een tijd aan het worstelen en krijg je het probleem maar niet onder controle?
Je bent van harte welkom op de dermatologie afdeling van het Evidensia Dierenziekenhuis Arnhem. 

De krabplekken op de kop en nek worden door de kat zelf veroorzaakt. Het is daarom erg belangrijk dat de jeuk en ontsteking behandeld worden. Als de kat stopt met krabben en de ontsteking c.q. allergische reactie wordt geremd, kan de huid genezen.

Bij katten zijn er, in tegenstelling tot de hond, helaas maar weinig effectieve, geregistreerde diergeneesmiddelen die snel werken. In de praktijk wordt er daarom bijna altijd gebruik gemaakt van corticosteroïden. Dit geven we bij voorkeur als tabletten, langwerkende zgn. depot-injecties kunnen het beste vermeden worden in verband meer risico op bijwerkingen.
Of andere anti-jeuk medicijnen of ontstekingsremmers een optie zijn, kan de dierenarts of dermatoloog bepalen nadat hij/zij de kat heeft nagekeken.

Bij wondgenezing zien we een ontstekingsreactie van het afweersysteem. De stofjes die bij de ontsteking vrijkomen kunnen ook voor jeuk zorgen. Als de huid lange tijd ontstoken is, dan wordt er littekenweefsel gevormd. Ook littekens kunnen jeuken. 

Naast de anti-jeuk behandeling is wondverzorging vaak belangrijk voor het genezingsproces. Echter kan wondbehandeling ook averechts werken bij katten met kop en nekontvelling!
Zoals gezegd, zal een huidinfectie onderzocht en behandeld moeten worden. Ook bacteriën of gisten zorgen namelijk voor slecht genezende wonden en meer jeuk. 

Bij kop en nek ontvelling en andere wonden kunnen we een scala aan wondzalfjes en huidverzorgingsproducten inzetten. Er is niet één wondermiddel dat alle wondjes geneest. Per kat zal er bekeken worden welk product met welke ingrediënten het beste ingezet kan worden. Regelmatig is het beter om de sterk geïrriteerde en ontstoken huid met rust te laten (terwijl we van binnenuit behandelen).

Mogelijke producten:

  • Chenidine wondgel
  • Remedy+ Cerazinc
  • Honingzalf of -gel (bv. Maxani honinggel)
  • Cicafolia® lotion

De huid kan niet genezen als de kat zichzelf blijft krabben. 

Heel vaak krijgt de kat een kraag om. Zonder de jeuk te remmen is het omdoen van een kraag niet het meest diervriendelijke wat we kunnen doen. De kat heeft namelijk ontzettende jeuk maar kan zichzelf niet krabben door de kraag.

Het voorkomt dat de kat de plekken erger maakt maar hoe zou je het zelf vinden als je niet kunt krabben terwijl je erg veel jeuk hebt?

Opties ter voorkoming van zelf-trauma (mits de jeuk en wond ook behandeld worden)

  • Kraag
  • MPS-shirt
  • Nagelkapjes (bv. Soft Paws)
  • Tennissok om de hals bij schaafplekken in de nek/hals regio (zie foto rechts)*

 

* knip het deel van de sok vanaf de enkel naar tenen af.
Het deel wat normaliter om het onderbeen/enkel zit,
kun je gebruiken om de hals van de kat.
Let er op dat de sok niet te strak zit!