Niets aan te doen, of toch wel?
In het artikel Ichthyosis bij de hond kun je meer lezen over deze schilferige huidaandoening.
De klachten ontstaan door foutjes in de verhoorning: de vorming van de opperhuid incl. vetlaag tussen de huidcellen en het loslaten van de verhoornde huidcellen. Er zijn rasverschillen maar vrijwel alle hondenrassen met ichthyosis hebben last van overmatige schilfering.
Honden met ichthyose hebben een defecte huidbarrière, droge huid en zijn gevoeliger voor het krijgen van huidinfecties. Er zijn dermatologen die denken dat sommige individuen met ichthyose ook gevoeliger zijn voor het ontwikkelen van atopische dermatitis.
Als het ziektebeeld zich beperkt tot milde of matige schilfering, zal het dier geen hinder ondervinden van deze huidaandoening. Wel is het raadzaam om een hond met ichthyose op een of meerdere manieren te ondersteunen.
Behandeling ichthyose
Doordat er in de genen iets fout gaat, kunnen we honden met ichthyose niet genezen. Maar we kunnen ze wel ondersteunen en de symptomen behandelen.
Het doel van de behandeling is het herstellen van de barrièrefunctie van de opperhuid (in het bijzonder het stratum corneum) en overmatige schilfering tegen te gaan. Voor alle vormen van ichthyosis heeft topicale behandeling de voorkeur. Deze behandeling bestaat uit meerdere pijlers:
- Overmatige schilfering tegengaan
- Huid hydrateren, verzorgen en verzachten
- Indien van toepassing: (preventieve) behandeling van bijkomende huidinfectie
Anti-seborroe
Zoals je in het artikel Seborroe bij de hond kunt lezen, is seborroe een term waarmee dierenartsen bepaalde klachten van de huid beschrijven. Met seborroe beschrijft de dierenarts alle klachten die worden veroorzaakt door problemen met de verhoorning en vorming van vetten van opperhuid. Meestal zijn dit schilfers (seborroe sicca) maar dit kunnen ook een vette vacht (seborroe oleosa) of combinatie van droge en vette huid (met of zonder ontstekingen) zijn. Honden met ichthyose hebben een vorm van seborroe: de droge vorm (seborroe sicca).
Veel medicinale shampoos zijn in te delen in groepen: Allergie, Infectie en Seborroe.
Voor de behandeling van ichthyose kunnen we kiezen voor anti-seborroe shampoos. Deze shampoos werken op twee verschillende manieren, afhankelijk van de werkzame ingrediënten en samenstelling.
Keratolytisch en keratoplastisch
Het doel van anti-seborroe shampoos is de verhoorning te normaliseren. Dit kan bewerkstelligd worden door gebruik van keratolytische en keratoplastische ingrediënten. Keratolytisch wil zeggen dat de overmatige verhoornde lagen verwijderd worden door het vervellen te stimuleren. Het maakt het stratum corneum zachter en vermindert de samenhang van de cellen en zo het loslaten van schilfers. Keratoplastisch betekent dat de snelheid van de celdeling wordt aangepast.
Een van de meest gebruikte ingrediënten in anti-seborroe shampoos is salicylzuur. Dit is afhankelijk van de concentratie keratoplastisch (0,1-2%) of keratolytisch (3-6%).
Geschikte shampoos om overmatige schilfering tegen te gaan
Voor honden zijn er drie medicinale shampoos te koop met salicylzuur (2%) erin: Zincoseb®, Dermazyme® Seb en Vetplus Coatex medicinale shampoo. Omdat salicylzuur 2% de snelheid van de celdeling van de opperhuid beïnvloed zou ik deze shampoos niet bij honden met milde schilfering gebruiken.
De salicylzuur shampoos verschillen qua samenstelling; wat er in elke shampoo zit kun je hieronder lezen.
Er zijn natuurlijk ook nog andere medicinale shampoos met anti-seborroe effect verkrijgbaar. Virbac Sebolitic®, Maxani SeboSilk of Douxo® Seb zijn bij meeste dierenartspraktijken verkrijgbaar.
Tot slot bestaat er nog een Sebo shampoo o.b.v. essentiële oliën (Dermoscent Essential 6 Sebo shampoo).
Maar wanneer gebruik je welke shampoo? Dat hangt helaas van verschillende factoren af.
Virbac Sebolitic®
Samenstelling: water, mild reinigende bestanddelen, vitamine B6, natrium salicylaat*, linolzuur, gammalinoleenzuur, piroctone olamine, zink gluconaat, tea tree olie
Tevens: glycotechnologie (rhamnose, galactose, mannose, lauryl glucoside) en defensine technologie (peumus boldus blad extract, spiraea ulmaria extract)
ICF Zincoseb®
Samenstelling: salicylzuur, melkzuur, colloïdale zwavel, zink gluconaat, chloorhexidine digluconaat
Tevens: gedeïoniseerd water, kationogene oppervlakteactieve stof, betaïne, kokosnoot diethanolamide, geëthoxyleerde lanoline, verdikkingsmiddelen, conserveringsmiddelen
Dermazyme® Seb
Samenstelling: ethyllactaat (10%), salicylzuur (2%), microSilver BG (0.05%), N-octadecanoyl phytosphingosine (Ceramide III)
Vetplus Coatex
Samenstelling: Chloroxylenol (2%), salicylzuur (2%), Natriumthiosulfaat (0,5%)
Douxo® Seb
Samenstelling: phytosphingosine (0,1%), fomblin
Tevens conditioner, stoffen die de shampoo doen schuimen en parfum op basis van groene thee-extracten
Maxani SeboSilk
Samenstelling: onder meer natrium salicylaat*, hyaluronzuur, salvia (salie), zinkgluconaat, vitamine B6, ceramiden, phytosphingosine en honing
Werking van ‘anti-seborroe’ ingrediënten
Salicylzuur:
Keratoplastisch (0,1-2%)
Keratolytisch (3-6%)
Werkt tegen jeuk (matig)
Werkt tegen bacteriën
*natrium salicylaat werkt vergelijkbaar
(colloïdaal) Zwavel:
Werkt hetzelfde als salicylzuur
Werkt tevens tegen schimmels en parasieten
Phytosphingosine (PS):
Anti-seborroe effect
Werkt tegen microbiën zoals bacteriën
Remt ontstekingen
Zorgt voor reconstructie van de vetten in de opperhuid (belangrijke bouwsteen van ceramiden)
Zinkgluconaat:
Anti-seborroe effect
Remt talgproductie
Wat doen de andere ingrediënten?
Vitamine B6:
Zorgt voor een gezonde huid en remt talgproductie
Een tekort aan vitB6 kan ontstekingen van de huid veroorzaken (‘seborroïsche dermatitis’)
Linolzuur en ceramiden:
Belangrijke componenten van de natuurlijke vetlaag van de opperhuid (huidbarrière)
Gammalinoleenzuur (GLA):
GLA is de enige omega 6 vetzuur met ontstekingsremmende eigenschappen. Het draagt ook bij aan het herstel van de verstoorde lipidenbalans in de opperhuid
Fomblin:
Vormt een beschermende laag op het huidoppervlak, hydrateert de huid en balanceert de talgproductie
Effect op microbiële huidflora:
Pirocton olamine, honing, melkzuur/ethyllactaat, chloroxylenol
Hydrateren van de huid
Een andere belangrijke pijler bij de topicale behandeling van honden met ichthyose of seborroe is hydrateren van de huid. Een goed gehydrateerde huid kan meer hebben. Hydratatie verzacht en verzorgt de huid en zorgt voor minder jeuk.
Hydrateren van de huid kan op meerdere manieren:
- Shampootherapie
- Huidconditioner (zie hieronder)
- Spot-on behandeling
Verzorgende en hydraterende shampoos
- Maxani Honing complex shampoo
- Dermazyme® gold shampoo
- Vetplus Coatex aloë vera en havermout shampoo
- DermAllay Oatmeal (ook verkrijgbaar als conditioner)
Huidconditioner voor de hond
Maxani Hydralac is een olievrije spray die zorgt voor een soepele gehydrateerde huid zonder een vette laag achter te laten. Deze voedende huidconditioner dringt tot diep in de opperhuid door. Naast het hydrateren en het voeden is de speciale formule samengesteld om schilfers te verwijderen, talg te reguleren en de bacteriegroei te verminderen.
Samenstelling:
Water, propyleenglycol, ureum, glycerine, benzalkonium chloride, melkzuur, hyaluronzuur, zinkgluconaat
Spot-on behandeling
Naast een shampoo en conditioner bestaan er ook pipetten voor op de huid. De inhoud van de pipet wordt na toediening verspreid over de huid via de talglaag. Er bestaan twee soorten voor spot-on behandeling. Het verschil zit ‘m vooral in de samenstelling. Beide moeten in het begin wekelijks aangebracht worden. Onderhoudsfrequentie voor de Virbac Allerderm is 1 keer per maand terwijl de Dermoscent® Essential 6 pipetten om de week toegediend moeten worden.
Let op! Deze pipetten zijn niet geschikt als de hond veel zwemt of regelmatig gewassen wordt.
Het advies is om twee tot drie dagen vóór en ná het toedienen van de spot-on de hond NIET te wassen/laten zwemmen.
Virbac Allerderm spot-on
Samenstelling: water, Skin Lipid Complex™ (ceramide 3, ceramide 6 II, ceramide 1, cholesterol, vetzuren), Glycotechnologie (Rhamnose, Galactose, Mannose), Defensine technologie (Peumus boldus leaf extract, Spiraea ulmaria extract)
- Kleine hond (< 10 kg) en kat
- Honden > 10 kg
Dermoscent® Essential 6 spot-on
Samenstelling: 10 essentiële oliën – oregano, rozemarijn, pepermunt, tea tree, ceder, kamfer, lavendel, kurkuma, wintergreen, kruidnagel + Hennep en neem zaad oliën + vitamine E
- Kleine hond (0-10 kg)
- Middelgrote hond (10-20 kg)
- Grote hond (20-40 kg)
Preventie en behandeling van bijkomende huidinfecties
Veel honden met huidproblemen zijn gevoeliger voor het ontwikkelen van bijkomende huidinfecties. Dat geldt ook voor honden met ichthyose en/of seborroe.
Van de bovengenoemde shampoos werken deze het beste tegen huidinfecties (voor de behandeling):
- Vetplus Coatex medicinale shampoo
- ICF Zincoseb®
Deze shampoos hebben een milde of matige anti-microbiële werking en zijn goed te gebruiken ter preventie van huidinfecties:
- Dermzyme® Seb
- Maxani SeboSilk
- Virbac Sebolitic®
Voor het behandelen van bacteriële huidinfecties of Malassezia dermatitis zijn er ook andere antiseptische shampoos en huidverzorgingsproducten op de markt verkrijgbaar. Klik hier voor een beperkt overzicht.
Ondersteuning van binnenuit
Zoals je hebt kunnen lezen zijn er voor topicale behandeling een hele hoop opties. Maar niet alle honden laten zich goed wassen en niet iedereen kan zijn/haar hond wassen (om diverse redenen).
PS: Het is natuurlijk altijd mogelijk om een hondentrimsalon in de buurt om hulp te vragen!
Er zijn helaas ook honden met dermate ernstige huidklachten dat topicale behandeling niet afdoende is.
Soms zijn er andere redenen om voor ondersteuning van binnenuit te kiezen. Met ondersteuning van binnenuit bedoel ik goede kwalitatieve voeding of speciale huidondersteunende diëten maar ook bepaalde voedingssupplementen kunnen hiervoor gebruikt worden.
Overleg en kijk samen met de dierenarts, dermatoloog of voedingsdeskundige voor dieren naar mogelijke opties.
© 2019 Huidadvies voor dieren
Geschreven door dierenarts Kelly van Amersfort
