Overmatig haarverlies bij de hond en kat
Er zijn meerdere aandoeningen waarbij een hond of kat teveel haren verliest. Als we spreken over haarverlies is het belangrijk om een onderscheid te maken tussen verlies van haren mét behoud van vacht en verlies van haren met kaalheid als gevolg.
Als er sprake is van haarverlies zonder terug groei van haren dan kan dit meerdere oorzaken hebben! Het is vrijwel altijd niet normaal als een hond of kat verhaart en daardoor kale plekken krijgt.
Vachtverzorging
De manier waarop de vacht verzorgd en onderhouden wordt, kan een belangrijke rol spelen bij het (overmatig) verlies van haren. Hoe vaak borstelt u? Waarmee? En op welke manier?
Dit zijn essentiële vragen die een professionele vachtverzorger of dierenarts zal stellen als je vraagt waar de overmatige verharing door kan komen.
Er zijn ook grote verschillen tussen rassen, denk aan samenstelling van de haren (dekharen, wolharen), verhouding tussen groeiende en rustende haren (bv, anagen dominant ras) en groeisnelheid van de haren.
Zoals we allemaal weten zijn katten géén kleine honden. De anatomie van de huid en haren zijn vergelijkbaar maar zo zal het aantal dek- en wolharen tussen hond en kat verschillen. Maar ook zien we per diersoort veel rasverschillen. Langharige katten hebben bijvoorbeeld een langere groeifase dan kortharige katten (dit geldt ook voor honden) en lange haren groeien sneller dan korte haren.
Gediplomeerde professionele vachtverzorgers zijn naar mijn inziens de partij die men moet raadplegen over vachtverzorging van uw huisdier. In feite kan iedereen zich honden- of kattentrimmer noemen omdat het een vrij beroep is. Dierenarts en paraveterinair zijn voorbeelden van beschermde beroepen. Er bestaat een diergeneeskunde register waar iedereen met een dierenarts(assistente)diploma zich moet registreren om het beroep te kunnen uitoefenen.
Heb je een kortharig ras zoals een Boxer of Bulldog? Dan is het overmatige verharen helaas in meeste gevallen ‘natuurlijk’. Je kunt er niet veel aan doen om dit tegen te gaan; er zit niets anders op dan regelmatig stofzuigen.
Ontstaan er kale plekken tijdens de rui? Dan kan het weleens zijn dat uw hond een huidaandoening heeft. Raadpleeg dan uw dierenarts.
Heb je een hond of kat die extra verzorging nodig heeft vanwege de samenstelling van de vacht? Dan kun je dus het beste een gediplomeerd trimmer raadplegen.
Het is belangrijk om niet teveel te kammen en het juiste gereedschap te gebruiken. De kam of borstel maakt geen onderscheid tussen groeiende en dode haren. Door te veel of verkeerd te borstelen en kammen kun je juist de aanmaak van nieuwe haren stimuleren en de rui verergeren!
Wondermiddelen tegen verharen
Veel mensen zijn op zoek naar middeltjes tegen het overmatige haren zonder te weten waar dit door komt.
Onderhoud van de gezonde huid en vacht kost veel energie. Ongeveer 1/3 van de dagelijks ingenomen eiwitten is bestemd voor dit onderhoud. Haren bestaan uit 90% eiwit en bevatten een hoog gehalte aan zwavelhoudende aminozuren. De vorming van haren is een continu proces en vraagt veel energie!
Als het dier in de rui is en de nieuwe haren doorkomen, kan het zijn dat het huidige dieet niet voldoende voedingsstoffen bevat. Een slechte vachtconditie, schilfers en gevoelige opperhuid kunnen dus vroege tekenen van een onderliggend voedingsprobleem.
Er bestaan diverse voedingssupplementen en producten op de markt die je zou kunnen gebruiken om het verharen tegen de gaan óf zelfs te stimuleren (aldus de fabrikant of mening van zogenaamde experts op Social Media).
De haargroei is dermate complex dat er niet één middel bestaat die ervoor zorgt dat de haren gaan groeien of juist stoppen met uitvallen!
Vitaminen, sporenelementen, vetzuren en aminozuren (eiwitten) staan bekend om het positieve effect op huid, haren en nagels. Het zijn bouwstenen voor de aanmaak van nieuwe huidcellen, haren of nagels.
Ze herstellen bijvoorbeeld ook de integriteit van de huid en verminderen huidontsteking door in te grijpen op de aanmaak van eicosanoïden. Dat zijn lokaal werkende weefselhormonen die worden gevormd uit meervoudig onverzadigde essentiële vetzuren zoals eicosapentaeenzuur, beter bekend als EPA (omega 3 vetzuur).
Vet-concept Biotin complex
Vet-concept Biotin complex bevat naast een hoog gehalte aan biotine (vitamine B8 ofwel vitamine H) ook vitamine B1, B2, B5, B6, nicotinezuur, koper en zink.
Dermoscent Keravita
Dermoscent Keravita phytokeratine, bamboe-extract, combinatie van vitaminen (B3, B5, B6, B8 en E) en zink. Phytokeratine is een bron van zwavelhoudende aminozuren (cysteïne en methionine). Het heeft een directe werking op de structuur van de haren en nagels. Bamboe-extract is rijk aan silica, dat is een natuurlijke versterker van een vitale vacht en versterkt de nagels.
Vitaminen voor huid, haren en nagels
We weten heel goed dat vitaminen meerdere belangrijke functies hebben als het gaat om de gezondheid van dier en mens. Voor de huid, haren en nagels zijn vitamine A, B, C en E van belang.
Vitamine A en beta-caroteen
Beta-caroteen is een voorloper van vitamine A en speelt een belangrijke rol bij voorkomen van schade door UV-straling. Beide vitaminen werken als antioxidant en hebben een significant effect op de regulatie van de vorming en differentiatie van de opperhuidcellen (keratinocyten).
Een tekort aan vitamine A zorgt voor een droge schilferige huid. Bij stoornissen van de verhoorning (keratinisatiestoornissen) wordt vitamine A dan ook regelmatig ingezet als onderdeel van de behandeling (denk aan sebaceous adenitis en primaire seborroe).
Vitamine B en biergist
Vitamine B is niet één enkele vitamine: het vitamine B-complex bestaat uit meerdere vitaminen. Met name vitamine B2 (riboflavine), B5 (pantotheenzuur), B6 (pyridoxamine), B8 (biotine) en B12 worden veel gebruikt bij huidverzorging (cosmetologie). Deze vitaminen spelen een belangrijke rol in de stofwisseling van eiwitten in de huid.
Vitamine B5 staat bekend om de bescherming tegen haarverlies en verbetert de kwaliteit van de huidomhulsels (haren, nagels). Deze vitamine wordt in grote aantallen gevonden in biergist (Brewer’s yeast) en is daarom zo populair als ‘wondermiddel’ tegen verharen. Naast grote hoeveelheden vitamine B5 bevat biergist ook aminozuren zoals methionine en cysteïne en sporenelementen.
Vitamine C en E
Beide vitaminen staan bekend als antioxidanten. Vitamine E bestaat uit een mengsel van vetoplosbare stofjes waarbij tocopherol de meest actieve component is. Tocopherol absorbeert tevens een deel van UV-straling. Met name in combinatie met het sporenelement selenium is vitamine E een belangrijke beschermer tegen schadelijke effecten van zonnestralen.
Sporenelementen en huid, haren en nagels
Zink
Zink is één van belangrijkste sporenelementen voor de huid. Het heeft een wisselwerking met veel andere mineralen en sporenelementen.
Het speelt een belangrijke rol als enzym en bevordert de vorming van de opperhuid en ontwikkeling van keratinocyten (opperhuidcellen). Het stimuleert ook de aanmaak van collageen en elastine.
Als dat nog niet genoeg is, zink is ook betrokken bij het afweer- en hormoonsysteem. Tot slot heeft het ook meerdere ontstekingsremmende eigenschappen.
Zink speelt een rol bij de vernieuwing van de huid en het genezingsproces na een beschadiging of ontsteking van de huid. Een tekort aan zink zagen we vroeger regelmatig toen de brokken net in opkomst waren. Het waren niet altijd goed uitgebalanceerde diëten of bevatte absurd hoge concentraties granen. Droge brokken waren hoog in fytaat en calcium, deze stofjes binden zink (in de darmen) waardoor het dier te weinig zink kon opnemen uit het dieet. Tegenwoordig zien we een zinktekort als gevolg van ‘slechte’ voeding zelden. Bij Husky’s kennen we deze aandoening als zink-responsieve dermatose.
Symptomen van een zinktekort zijn een doffe harde vacht en symmetrische vrij typische korstvorming rondom ogen, op de kop maar ook op poten, scrotum en rondom anus. Roodheid van de huid, droge vacht en huid (schilfers) en cerumineuze oorontsteking kunnen gezien worden.
Selenium
Zoals genoemd speelt selenium een rol bij de bescherming tegen zonnestralen. Het heeft ook ontstekingsremmende effecten en helpt het lichaam te reageren tegen vrije radicalen.
Koper, ijzer en zwavel
Koper en ijzer gaan in de darmen de competitie aan met zink. Er moet dus een goede balans in de voeding aanwezig zijn en men dient supplementen met voorzichtigheid in te zetten.
Koper speelt met name een rol in de aanmaak van collageen maar heeft ook milde antioxidant werking.
IJzer heeft een speciale functie bij het vernieuwingsproces van de opperhuid. Tot bijna 30% van het opgenomen ijzer wordt via schilfering door het lichaam geëlimineerd. IJzer kan daarom gunstig zijn om toe te voegen aan het dieet als er sprake is van ‘exfoliërende huidontsteking’.
Zwavel is een belangrijk element bij vorming van keratine. Keratine is een eiwit dat voorkomt in de opperhuid en haren.
Essentiële vetzuren en de huid, haren en nagels
Een tekort aan essentiële vetzuren kan leiden tot een doffe, droge vacht en overmatige schilfering. Essentiële vetzuren moeten in de voeding aanwezig zijn want dieren kunnen deze vetzuren niet zelf aanmaken. Het gaat hier om omega 3 en 6 vetzuren.
Niet alleen de bron, hoeveelheid en verhouding van omega 3 en 6 vetzuren speelt een rol. Het is ook belangrijk om het verschil tussen gezonde en zieke dieren te maken.
Voor huid en haren zijn essentiële vetzuren van belang. Ze verbeteren de vachtkwaliteit en zorgen voor een ongeschonden toestand van de huidbarrière en nagels. Ze hebben daarnaast ook ontstekingsremmende effecten.
Bij dieren met afwijkende nagels kan het bijgeven van essentiële vetzuren gunstige effecten hebben. Denk hierbij aan honden met SLO. Ook bij honden en katten met allergieën is het aan te raden om extra omega 3 en 6 vetzuren aan het dieet toe te voegen.
Aminozuren en de huid, haren en nagels
Zoals hierboven aangegeven zijn zwavelhoudende aminozuren gunstig voor verbetering van de kwaliteit van haren en nagels. Deze zwavelhoudende aminozuren zijn voornamelijk aanwezig in phytokeratine en keratine. Een supplement met phytokeratine is Dermoscent Keravita®.
Supplementatie van zwavelhoudende aminozuren wordt vaak gecombineerd met meerdere soorten vitamine B. Ze bevorderen de groei van huidomhulsels zoals haren en nagels en verminderen de fragiliteit van deze structuren. Er zijn aanwijzingen dat het effect van supplementatie toeneemt naarmate men het langer geeft.
Levenslange behandeling
Bij het gebruik van voedingssupplementen voor ondersteuning bij overmatige verharing/rui is het advies om deze maximaal 2 maanden te gebruiken.
Een gezond dier op complete voeding hoeft in de regel geen extra mineralen, vitaminen of andere stofjes binnen te krijgen. Er zijn echter situaties waarbij het bijgeven van supplementen wenselijk is. Wanneer voedingssupplementen voor een tijdelijk probleem zoals de ruiperiode gebruikt worden, geef je deze niet levenslang!
© 2019 Huidadvies voor dieren
Geschreven door dierenarts Kelly van Amersfort
Oorspronkelijk gepubliceerd op 3 oktober 2017
