Van LED tot laser: lichttherapie voor dieren

Lasertherapie is een medische behandeling die steeds vaker wordt toegepast bij zowel mensen als dieren. In meeste gevallen wordt er met lasertherapie verwezen naar Low Level Laser Therapie (LLLT). Deze techniek wordt vooral gebruikt om pijn en ontstekingen te verminderen en om het genezingsproces te versnellen. Er zijn ook aanwijzingen dat lasertherapie de haargroei kan stimuleren: al in de jaren ’60 werd ontdekt dat low-level lasers bij ratten een toename van haargroei veroorzaakten.

Er bestaan verschillende soorten lasers. Lasers werken met licht van specifieke golflengten, die per type laser verschillen. Dit licht dringt door in de huid en reageert met het onderliggende weefsel, waarbij energie wordt overgedragen. De cellen nemen deze energie op, wat kan leiden tot verbeterde doorbloeding, stimulatie van celvernieuwing en vermindering van ontstekingen. 

Naast de golflengte spelen ook andere technische factoren een belangrijke rol, zoals de hoeveelheid energie die op een gebied wordt toegepast (fluence), de pulstijd, herhalingsfrequentie, spotgrootte, het vermogen (W of mW) en de koeling. De juiste combinatie van deze parameters bepaalt uiteindelijk het behandelprotocol en de effectiviteit van de therapie.

Lasers worden ingedeeld in klassen (1 t/m 4) op basis van hun vermogen en risico’s voor ogen en huid. In de medische en veterinaire praktijk kom je vooral klasse 3B en klasse 4 tegen. Klasse 3B zijn therapeutische low level lasers. Klasse 4 lasers zijn de krachtigste lasers zoals CO₂-laser, Nd:YAG en diode-lasers en worden gebruikt voor chirurgische ingrepen en specialistische behandelingen. Volgens internationale classificatie zijn klasse 4 lasers ‘high power’ lasers.

Klasse 3B-lasers:
– Vermogen: 5–500 mW
– Golflengten: meestal 600-1000 nm
– Toepassing: pijnbestrijding, ontstekingsremming, wondgenezing, stimuleren celactiviteit
– Low level laser

Klasse 4 lasers:
– Vermogen: >500 mW
– Golflengten: diode (800-980 nm), YAG (1064-2940 nm) en CO₂ (rond 10.600 nm)
– Toepassing: chirurgische ingrepen en gespecialiseerde behandelingen in o.a. tandheelkunde, oogheelkunde en dermatologie
– High power laser

Lasertherapie kan veilig en effectief worden toegepast wanneer deze volgens de juiste protocollen en met passende beschermingsmaatregelen door deskundigen wordt uitgevoerd; bovendien bestaat er binnen de EU en Nederland specifieke regelgeving die het gebruik van medische lasers reguleert en de veiligheid waarborgt. Het gebruik van alle medische laser apparatuur bij dieren is door de Wet voorbehouden aan dierenartsen en dierfysiotherapeuten (klik hier voor toelichting van de NVWA). 

Veiligheidsmaatregelen bij lasertherapie

Omdat lasers krachtige lichtbronnen zijn, is het nemen van veiligheidsmaatregelen essentieel. Beschermende brillen zijn verplicht voor iedereen die zich in de behandelruimte bevindt, zodat de ogen beschermd zijn tegen directe of indirecte blootstelling aan het laserlicht. Dit geldt óók voor het dier dat behandeld wordt! 

Daarnaast worden behandelingen uitgevoerd in afgeschermde ruimtes, vaak voorzien van waarschuwingsborden en speciale deuren of gordijnen, om te voorkomen dat het laserlicht buiten de behandelzone kan komen. Tot slot moeten er altijd protocollen voor noodsituaties opgesteld zijn: denk aan het direct uitschakelen van de laser bij incidenten, het beschikbaar hebben van noodstopknoppen en het trainen van personeel in het veilig handelen bij onverwachte situaties.

Deze maatregelen zorgen ervoor dat lasertherapie veilig kan worden toegepast, zowel voor de patiënt als voor de behandelaar.

LLLT

Klasse 3B-lasers worden vooral ingezet voor therapeutische doeleinden zoals pijnbestrijding en wondgenezing. Deze toepassingen vallen onder de noemer ‘Low Level Laser Therapie’ (LLLT). Bij LLLT gaat het niet om snijden maar om ‘biostimulatie’: het activeren van cellen zodat herstelprocessen sneller verlopen, ontstekingen verminderen en pijnklachten afnemen. 

LLLT lasers werken met golflengten in het rode en nabij-infrarode spectrum, waardoor ze zowel oppervlakkige huidlagen als dieper gelegen weefsels kunnen bereiken. Binnen deze klasse bestaan ook weer verschillende typen lasers, waaronder diodelasers en helium-neonlasers, die elk hun eigen toepassingsgebied hebben.  

Diodelaser

Een diodelaser is een compacte en veelzijdige laser die werkt met halfgeleidertechnologie. De bron van het licht is een halfgeleider met resonantieholte die licht versterkt. 

Afhankelijk van het vermogen kan een diodelaser zowel in klasse 3B (LLLT) als in klasse 4 (high power) vallen.