Behandeling van jeuk
Iedereen kent de uitspraak “jeuk is erger dan pijn“. Chronische of intense jeuk heeft een behoorlijke impact op dierwelzijn, gezondheid en kwaliteit van leven (incl. die van het baasje). Het is daarom belangrijk om naast het achterhalen van de oorzaak, ook de jeuk te behandelen.
In het artikel ‘Jeuk bij honden en katten‘ lees je meer over de waarneming van jeuk, jeukdrempel, soorten jeuk en mogelijke oorzaken.
In het artikel ‘Behandeling van jeuk‘ lees je meer over anti-jeuk medicijnen, voedingssupplementen en lokale huidondersteuning gericht tegen jeuk.
Om de symptomen van allergieën te behandelen bestaan er verschillende medicijnen. Dit zijn vaak ontstekingsremmers en anti-jeuk medicijnen. Ze grijpen elk aan op een ander stukje van het afweersysteem. In het artikel ‘Behandeling van atopie: anti-jeuk medicijnen‘ lees je welke soorten medicatie hiervoor gebruikt kunnen worden.
In dit artikel lees je meer over Zenrelia® (Ilunocitinib), een JAK-remmer. Zenrelia® is alleen voor honden geregistreerd en recent op de markt verschenen (najaar 2025).
Zenrelia® (ilunocitinib)
Zenrelia® (ilunocitinib) is een medicijn dat wordt voorgeschreven om bepaalde huidproblemen en jeuk bij honden te behandelen. Het is geregistreerd voor behandeling van jeuk veroorzaakt door allergische huidontstekingen bij honden (bv vlooienallergie, voedselovergevoeligheid of atopische dermatitis) en behandeling van klinische manifestaties van atopische dermatitis bij honden.
Zenrelia® is verkrijgbaar als (film-omhulde gele) tabletten in vier verschillende doseringen: 4,8 mg, 6,4 mg, 8,5 en 15 mg. De tabletten kunnen met of zonder voedsel worden ingegeven. Op elke tablet staat een breukstreep waardoor de tabletten in twee gelijke helften te delen zijn.
Zenrelia® is verkrijgbaar in twee verpakkingsgroottes: doos met 30 tabletten of 90 tabletten. Er zijn dierenklinieken waarbij de tabletten los verkocht worden of per strip (10 stuks). Dit kan invloed hebben op de prijs. Vaak is een doos goedkoper dan losse tabletten of strips. Verderop in het artikel lees je meer over de verwachte kosten.
Hoe werkt Zenrelia®?
Elk anti-jeuk medicijn werkt weer op een andere manier en grijpt aan op een ander stukje van het afweersysteem. Bij allergische reacties zijn diverse witte bloedcellen van het afweersysteem betrokken en komen er allerlei ontstekingsstofjes vrij. Eén van de gevolgen is het ontstaan van jeuk. Door bepaalde afweercellen te remmen of werking van bepaalde ontstekingsstofjes tegen te werken, kunnen we symptomen zoals jeuk en roodheid behandelen. Dit kan op verschillende manieren.
De werking van het afweersysteem is enorm complex. Afweercellen maken gebruik van diverse mechanismen en systemen om goed hun werk te kunnen doen. Eén van die systemen is de JAK-STAT signaalroute. Deze route helpt cellen om op signalen van buitenaf te reageren door veranderingen aan te brengen in de activiteiten van genen. Zo kunnen genen ‘aan’ of ‘uit’ gezet worden.
Zenrelia® grijpt aan op de JAK-STAT signaalroute. Het is namelijk een JAK-remmer. In hele simpele taal zorgt Zenrelia® ervoor dat de boodschap van signaalstofjes niet wordt overgebracht. Het blokkeert een enzym (JAK-eiwit) waardoor bijvoorbeeld bepaalde genen die betrokken zijn bij ontstekingen niet ‘aan’ gezet worden. Het resultaat is het remmen van ontstekingen en jeuk.
Wil je meer weten over de precieze werking van Zenrelia®? Lees dan het artikel ‘JAK-remmers zoals Apoquel‘.
Doseringswijzer
De aanbevolen startdosering voor Zenrelia® tabletten voor de hond is 0,6-0,8 mg ilunicitinib per kg
lichaamsgewicht (oraal) één keer daags.
In de bijsluiter staat aangegeven dat de fabrikant adviseert dat de dierenarts een individuele risico-baten analyse uitvoert voordat een langdurige onderhoudsbehandeling ingezet wordt.
Bij veel medicatie die langdurig of levenslang moet worden gegeven, is het aan te raden om op zoek te gaan naar de laagst mogelijke effectieve dosering. Momenteel is het nog te vroeg om te zeggen of Zenrelia® afgebouwd kan worden. Als Zenrelia® te vergelijken is met Apoquel®, een andere JAK-remmer, dan is de verwachting dat dit voor meeste honden niet mogelijk is.
Dit is het doseringsschema zoals in de bijsluiter van Zenrelia® vermeld staat.
Persoonlijk heb ik de voorkeur om bij elke hond de benodigde dosering zelf te bereken in plaats van de tabel af te lezen.
Het kan namelijk zo zijn dat de klachten onder controle zijn met een lagere dosering óf dat een hond juist een hogere dosering nodig heeft.
Voorbeelden:
Hond 8,0 kg
– 0,6 mg/kg = 4,8 mg = 1 tablet van 4,8 mg
– 0,8 mg/kg = 6,4 mg = 1 tablet van 6,4 mg
–> Volgens de doseringswijzer zou de hond 1 tablet van 4,8 mg krijgen maar het kan zijn dat de klachten daarmee onvoldoende onder controle zijn en 1 tablet van 6,4 mg nodig is (hogere dosering)
Hond 8,1 kg
– 0,6 mg/kg = 4,86 mg = 1 tablet van 4,8 mg
– 0,8 mg/kg = 6,48 mg = 1 tablet van 6,4 mg
–> Volgens de doseringswijzer zou de hond 1 tablet van 6,4 mg krijgen maar het kan zijn dat de klachten ook onder controle zijn met 1 tablet van 4,8 mg (lagere dosering)
Dit is het doseringsschema zoals in de bijsluiter van Zenrelia® vermeld staat.
Verwachte kosten
De kosten voor medische zorg kunnen afhankelijk van het lichaamsgewicht en medicijn een behoorlijke belasting zijn voor veel huisdiereigenaren. Bij de behandeling van chronische ziekten zijn veel medicijnen levenslang noodzakelijk. Zenrelia® is één van de medicijnen die levenslang ingezet kan worden én helaas geen ‘goedkoop’ medicijn is.
Elke dierenarts bepaalt zelf de prijs voor diensten en medicatie. De prijs voor medicatie is o.a. afhankelijk van de inkoopprijs. Grote praktijken of inkoopgroepen kunnen vaak voordeliger bij de groothandel inkopen dan kleinere praktijken. Hierdoor zijn er veel prijs verschillen tussen dierenartspraktijken onderling maar ook tussen de ‘gewone dierenarts’ en een dierenziekenhuis.
In het onderstaande rekenschema zie je de verwachte kosten per maand voor de onderhoudsdosering van 1x daags 0,6-0,8 mg/kg. Ik heb bij de berekening gekeken naar prijs per verpakking van 30 en 90 stuks (dus geen losse strips of andere verpakkingsgroottes).
Over het algemeen ligt de prijs per 30 stuks hoger dan de prijs per 90 stuks, dit scheelt van een paar euro per maand tot €10-20,- per maand. Het is dus vaak voordeliger om een doosje van 90 stuks te kopen.
De prijzen zijn incl. 9% BTW maar excl. receptuurkosten. Deze verschillen ook weer per praktijk en variëren bijvoorbeeld van 10 tot 20 euro. De maandelijkse kosten zijn vervolgens weer afhankelijk van hoeveel doosjes je per periode nodig hebt.
Let wel op, er zijn regels voor het uitschrijven van recepten en dus medicatie, ook voor chronisch gebruik. Voorheen mocht een dierenarts UDA middelen (zoals Zenrelia®) maar voor een maximum van 1 maand voorschrijven. Recepten (inclusief eventuele herhalingen) zijn maximaal één jaar geldig.
De Apotheek Diergeneeskunde adviseert om bij chronisch gebruik van medicatie voor 3-6 maanden voor te schrijven, eventueel met herhalingen tot maximaal 1 jaar. Dan moet het dier weer onderzocht worden om de gezondheid te bewaken en te monitoren voor evt. bijwerkingen.
Prijsverschil met Apoquel®
Hoewel de JAK-remmers Zenrelia® en Apoquel® niet 1 op 1 met elkaar te vergelijken zijn qua werking of effectiviteit, bestaan er wel prijsverschillen. Als dierenarts ben ik van mening dat de gezondheid altijd voorop moet staan maar in de praktijk is het de keiharde realiteit dat meeste mensen op de centjes moeten letten. Per individu kan er daarom een overweging gemaakt worden om met oog op het financiële plaatje voor een ander medicijn te gaan.
Hieronder per gewichtsklasse de verwachte prijsvergelijking (€ per maand) tussen Apoquel® en Zenrelia®
| Gewichtsklasse | Goedkoopste medicijn |
|---|---|
|
3 – 6 kg |
Vergelijkbare prijs per maand |
|
6 – 6,5 kg |
Zenrelia® (€28 versus €60) |
|
6,6 – 14,1 kg |
Vergelijkbare prijs per maand |
|
14,2 – 19,9 kg |
Apoquel® (€58 versus €80-85) |
|
20 – 24,9 kg |
Zenrelia® (€82 versus €120) |
|
25 – 26,9 kg |
Apoquel® (€120 versus €165) |
|
26,9 – 39,9 kg |
Apoquel® (€115 versus €123-165) |
|
40 – 49,9 kg |
Zenrelia® (€164 versus €173) |
|
50 – 54,9 kg |
Apoquel® (€173 versus €205) |
|
55 – 62,4 kg |
Zenrelia® (€205 versus €230) |
|
62,5 – 80 kg |
Apoquel® (€230 versus €246) |
Contra-indicaties
Een contra-indicatie is een specifieke situatie of conditie waarbij een bepaalde behandeling of medicatie niet wordt aangeraden, omdat het mogelijke schadelijke effecten kan hebben voor de patiënt. Niet alle contra-indicaties zijn absoluut. Er bestaan ook relatieve contra-indicaties. Dat zijn situaties waarin een behandeling meestal niet wordt aanbevolen, maar onder bepaalde omstandigheden toch kan worden overwogen als de voordelen opwegen tegen de risico’s. Bijvoorbeeld, het gebruik van bepaalde medicijnen tijdens de zwangerschap, waarbij de arts moet afwegen of de voordelen voor de moeder groter zijn dan de mogelijke risico’s voor de baby.
Contra-indicaties van Zenrelia® zijn (volgens de bijsluiter):
- Overgevoeligheid voor werkzame stof of één van de hulpstoffen
- Honden met een verminderde afweer (immuun suppressie)
Bijwerkingen
Elk medicijn heeft mogelijke bijwerkingen. Hierbij zien we ook grote individuele verschillen. De ene hond is gevoeliger voor medicatie dan de andere hond. Een aantal bijwerkingen kunnen ook afhankelijk zijn van de dosering en/of duur van de behandeling.
Meest voorkomende bijwerkingen volgens de bijsluiter:
- Diarree
- Braken
- Lethargie / sloomheid
- Papilloom
- Interdigitale cyste
Er staan op dit moment nog maar weinig bijwerkingen in de bijsluiter, omdat dit middel nog maar kort op de markt is. Naarmate meer honden het gebruiken en we meer ervaringen verzamelen, krijgen we beter inzicht in wat er eventueel kan optreden. Het is daarom belangrijk dat eigenaren en dierenartsen mogelijke bijwerkingen altijd doorgeven. Je leest meer informatie over het melden van vermoedelijke bijwerkingen en diergeneesmiddelenbewaking op de website van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG).
Speciale waarschuwingen
In elke bijsluiter staat ook een kopje met ‘speciale waarschuwingen‘. Hierbij wordt het onderscheid gemaakt tussen voorzorgsmaatregelen bij dieren, fokkerij, dracht & lactatie en degene die de medicatie toedient.
Zenrelia® heeft effect op de werking van het afweersysteem. De fabrikant adviseert daarom om de ontwikkeling op infecties en neoplasieën te controleren bij honden die Zenrelia® krijgen. De gevoeligheid voor infecties kan verhoogd worden bij Zenrelia® gebruik en bestaande tumoren kunnen verergeren.
Het gebruik van Zenrelia® wordt afgeraden tijdens dracht, lactatie en bij honden bestemd voor de fokkerij. Dit komt omdat de veiligheid niet bewezen is bij deze groep dieren.
Andere waarschuwingen zijn:
- Veiligheid is niet onderzocht bij honden jonger dan 12 maanden
- Veiligheid is niet onderzocht bij honden lichter dan 3 kg
- Niet gebruiken bij honden met bewijs van kwaadaardige (maligne) neoplasieën
- Niet gebruiken bij honden met demodicose (mijteninfectie)
Interacties met andere medicijnen
In de veldstudies zijn er geen interacties gevonden met gelijktijdig gebruik van andere medicatie zoals vaccins, antimicrobiële middelen, niet steroïdale ontstekingsremmers (NSAIDs), ontwormingsmiddelen en anti-vlo of -teek producten.
Er is onderzoek gedaan of Zenrelia® invloed heeft op hoe goed honden reageren op verschillende vaccinaties. De studie werd uitgevoerd bij jonge honden van tien maanden oud die nog nooit eerder waren gevaccineerd. Deze honden kregen bijna drie maanden lang een hoge dosis ilunocitinib, namelijk drie keer zoveel als normaal wordt aanbevolen. Na de eerste vaccinaties bleek dat de honden nog steeds voldoende antistoffen aanmaakten tegen de belangrijkste basisziekten: parvo, hondenziekte en adenovirus. Dat betekent dat hun afweerreactie op deze kernvaccins in principe goed werkte, ondanks de hoge dosis medicatie. Voor het parainfluenza-vaccin, dat geen basisvaccin is, reageerden iets minder honden voldoende in de groep die ilunocitinib kreeg. In de behandelde groep hadden 4 van de 6 honden genoeg antistoffen, terwijl dat in de controlegroep 6 van de 8 honden was. Bij het rabiësvaccin werd een tragere of zwakkere afweerreactie gezien. Het is op dit moment niet duidelijk of deze effecten ook optreden bij honden die gewoon de normale, aanbevolen dosis ilunocitinib krijgen. De studie zegt daar niets definitiefs over. Er is ook gekeken naar honden die al eerder waren gevaccineerd en daarna opnieuw een booster kregen terwijl ze ilunocitinib gebruikten. Deze honden kregen ofwel de normale dosis, ofwel drie keer zoveel, gedurende acht weken. In deze groep werd geen verschil gevonden tussen de behandelde honden en de controlegroep: ze reageerden allemaal even goed op de boostervaccins.
Vragen, opmerkingen, hulp
Heb je na het lezen van deze blog of één van de andere artikelen vragen, opmerkingen of wil je graag hulp. Laat het me vooral weten via één van mijn social media kanalen (Facebook of Instagram), stuur een e-mail naar info@huidadviesvoordieren.nl of vul het contact formulier hieronder in.
