Color dilution alopecia (CDA)
Kleurmutant alopecia (Color dilution alopecia, CDA) is een huidaandoening die we uitsluitend bij rassen met verdunde kleuren zien. Verdunde kleuren zijn blauw, champagne, charcoal, zilver en fawn (licht geel/bruin).
Honden met CDA ontwikkelen op den duur kaalheid zonder jeuk en kunnen ten onrechte gediagnosticeerd worden met hormonale kaalheid.
Black Hair Follicle Dysplasia (BHFD)
Kleurmutant alopecia komt dus alleen voor bij honden met een bepaalde vachtkleur. Bij honden met een zwarte vacht zien we echter een vergelijkbare aandoening: Black Hair Follicle Dysplasia.
Follicle betekent haarzakje (follikel) en dysplasie verwijst naar een afwijking in de vorm. BHFD veroorzaakt klachten van de zwarte haren doordat er iets mis gaat in de haarzakjes.
Pigment en verdunde kleuren
Er zijn bepaalde cellen in het lichaam die voor de productie van pigment zorgen, de melanocyten. Pigment wordt ook wel melanine genoemd, niet verwarren met het hormoon melatonine.
Melanine geeft de kleur aan de huid en haren. Er zijn twee pigmentsoorten: eumelanine geeft een zwarte of bruine kleur en pheomelanine een rode-gele kleur. Witte dieren missen pigment. Vachtkleur en variaties hierin worden bepaald door veel erfelijke factoren en genen.
De verdunde kleuren, blue en fawn, zijn het gevolg van het verdunningsgen (MPLH gen). Dit gen verdunt alle kleuren en wordt ook wel D-locus genoemd. Het MPLH gen is verantwoordelijk voor de sterkte van de vachtkleur en bepaalt de verdeling van de cellen die melanine bevatten.
Op de website van Combibreed kun je meer lezen over vachtkleuren en variaties hierin.
Hoe ontstaan de klachten?
Bij honden met kleurmutant alopecia en BHFD gaat het mis bij de aanmaak van melanine (pigment). Ook het transport en opslag van melanine is afwijkend.
Het gevolg is dat er zgn. ‘macromelanosomen’ gevormd worden. Er worden ook giftige stofjes geproduceerd die de haarschacht beschadigen. Macromelanosomen zijn bij elkaar geklonterde melanosomen; een melanosoom is het deel van de cel waar de aanmaak, opslag en transport van melanine plaatsvindt.
In principe hebben alle blauwe haren bij elkaar geklonterde melanosomen, als ze dit niet zouden hebben zouden de haren namelijk zwart zijn. Het aantonen van deze macromelanosomen betekent niet per definitie dat de hond CDA heeft. Normale haren kunnen ook groepjes melanosomen hebben. Zo heeft bijvoorbeeld elke Weimaraner macromelanosomen.
Bij kleurmutant alopecia zorgen macromelanosomen voor de verwoesting van het buitenste laagje van de haren (de cuticula). Dat is kenmerkend voor kleurmutant alopecia en zorgt ervoor dat de haren afbreken. In het begin lijkt de vacht dunner behaard en later kan er complete kaalheid (alopecia) ontstaan.
Symptomen
De eerste symptomen van klassieke CDA zien we bij jong en jong-volwassen honden, vaak zijn de honden jonger dan één jaar. Naarmate ze ouder worden zullen de klachten meestal verergeren.
Meest voorkomende symptomen zijn:
- kaalheid
- slechte vachtconditie (doffe vacht)
- droge of schilferige huid
Een andere veel voorkomende klacht is het ontstaan van een bacteriële huidinfectie. De haren vallen dan in rap tempo uit door de ontsteking en infectie van de haarzakjes. De hond kan ook last hebben van rode pukkeltjes en jeuk of een toename van schilfers. Soms zien we mee-eters (comedones).
Raspredispositie
Enkele rassen zoals de Dobermann, Dashond (teckel), Duitse Dog, Whippet en windhond maar ook de Ierse Setter zijn gepredisponeerd. In de praktijk zien we ook veel Chihuahua’s en Yorkshire terriërs met deze aandoening.
In Nederland zien we kleurmutant alopecia vaker bij:
– Berner Sennenhond
– Chihuahua
– Chow Chow
– Dashond (Teckel)
– Dobermann
– Ierse Setter
– Poedel (middenslag)
– Whippet
– Yorkshire terriër
Diagnose
De diagnose van kleurmutant alopecia stellen we op basis van de bevindingen van een trichogram en huidbiopten. Een trichogram wordt ook wel ‘haarwortelonderzoek’ genoemd. Hierbij nemen we een plukje haren en bekijken deze onder de microscoop. Het zien van een ophoping van pigment in de haren met schade aan de buitenste laag van het haar is zeer suggestief voor kleurmutant alopecia.
Het ras en de kleur van de vacht in combinatie met de klachten doet vaak al aan kleurmutant alopecia denken. Het is aan te raden om hormonale aandoeningen uit te sluiten, zeker bij twijfelgevallen.
Behandeling
Honden met CDA en BHFD kunnen we niet genezen. In principe is er ook geen behandeling noodzakelijk. Het wordt gezien als een cosmetische aandoening, d.w.z. de hond zelf heeft er geen last van maar het uiterlijk is wel aangetast.
Er bestaan tevens vrij weinig mogelijkheden om de haargroei te stimuleren. Bij andere cosmetische of kalende aandoeningen zonder jeuk is melatonine een veelgebruikte medicijn om de haargroei te bevorderen (bv. bij seizoensgebonden kaalheid). Bij kleurmutant alopecia heeft dit echter weinig zin.
Bij honden met CDA is ondersteuning van de huid en resterende haren belangrijk. Denk hierbij aan:
- Essentiële vetzuren
- Hydraterende en verzorgende shampoos (bv. Maxani honing complex shampoo, Dermazyme Gold)
- Conditioners voor de huid (bv. Maxani Hydralac)
- Dermoscent Keravita (voedingssupplement)
Bijkomende huidinfecties kunnen meestal met lokale behandeling verholpen worden. In enkele gevallen zal systemische behandeling met antibiotica nodig zijn. Meestal wordt er een antiseptische shampoo voorgeschreven. Tegenwoordig zijn er ook droogshampoos (mousse) of sprays verkrijgbaar waardoor er minder vaak gewassen hoeft te worden.
© 2019 Huidadvies voor Dieren
Geschreven door dierenarts Kelly van Amersfort
Laatste versie sept 2019. Oorspronkelijk gepubliceerd op 23 juli 2017
