Jeuk en huidafwijkingen
Katten met jeuk kunnen zich overmatig poetsen (likken) of krabben. Hierdoor kunnen er huidafwijkingen ontstaan zoals kaalheid (alopecia), korstjes, schaafwondjes (erosies) of zelfs bloedende wonden.
Hoewel er talloze oorzaken zijn voor huidaandoeningen en jeuk, kan de huid maar op een aantal manieren reageren. We zien al snel roodheid, zwelling of haarverlies maar weten nog niet wát de oorzaak daarvan is. Daarnaast kan de kat zelf ook huidletsels veroorzaken waardoor er kaalheid, korsten of wonden ontstaan.
Bij katten met allergieën, infecties of parasieten zien we vaak dezelfde soort huidafwijkingen. Dit noemen we ‘huidreactiepatronen‘. Het zijn specifieke manieren waarop de huid reageert op onderliggende problemen. Deze patronen zijn dus geen ziekten op zich, maar wijzen op een oorzaak of aandoening.
Huidreactiepatronen bij de kat
Bij katten met jeuk en huidproblemen bestaan er vier reactiepatronen. Een huidreactiepatroon is een patroon waarmee de huid reageert.
Dit zijn de huidreactiepatronen bij de kat:
- Miliaire dermatitis
- Kop en nek ontvelling (klik hier)
- Zelf-veroorzaakte kaalheid (klik hier)
- Eosinofiel granuloom complex (EGC)
Miliaire dermatitis
Miliaire dermatitis is een veelvoorkomende huidreactie die zich kenmerkt door kleine korstjes op de huid, vaak gepaard met jeuk. Ze kunnen als kleine bultjes gevoeld worden. De bultjes en korstjes zijn ongeveer 1–2 millimeter groot.
Door de jeuk (poetsen, krabben) ontstaan er kale plekken of een dunnere vacht. Als de haren uit vallen kun je vaak de korstjes pas met het blote oog zien.
Meestal vinden we de miliaire dermatitis op de rug en bij de staartbasis of rondom de kop en nek. Je komt ze vaak tegen bij het aaien of kammen. Zelden zien we miliaire dermatitis op de onderzijde van het lichaam en de poten.
Meeste katten met miliaire dermatitis vinden aanraking niet prettig. Ze kunnen agressief of rusteloos worden of overmatige huidrimpeling laten zien (na aanraken).
Symmetrische of zelf veroorzaakte alopecia
Zelf-veroorzaakte kaalheid werd vroeger ‘symmetrische alopecia bij de kat’ genoemd. De kaalheid wordt door de kat zelf veroorzaakt en wordt meestal gezien op de flanken, buik, liezen of binnen- en achterzijde achterpoten. De kaalheid hoeft niet altijd symmetrisch te zijn. Bij merendeel van de katten die zichzelf kaal likt is er een medische oorzaak te vinden. Oorzaken van jeuk zoals allergieën komen het meeste voor. In het artikel ‘Help, mijn kat likt zich kaal!‘ lees je meer over dit probleem en mogelijke oorzaken.
Eosinofiel granuloom complex
Binnen het eosinofiel granuloom complex wordt het onderscheid gemaakt tussen een aantal karakteristieke huidletsels:
- Indolent ulcer van de lippen
- Eosinofiele plaque op de buik of achterpoten
- Eosinofiel granuloom op tong/gehemelte of achterpoten
Het indolent ulcer is een niet-jeukende zweer op de bovenlippen van een kat. Het letsel kan eenzijdig of beiderzijds aanwezig zijn. Heel soms breidt het zich uit naar het ‘gootje’ tussen de neus en bovenlip (philtrim). We zien vaak rode, verdikte randen en/of een gelig oppervlak. De letsels kunnen langzaam of juist heel snel groter worden en genezen niet vanzelf.
Een eosinofiele plaque op de buik of achterpoten is een opvallende, vochtige verdikking (soort plakaat) van de huid. De kat likt of bijt vaak intensief op deze plek waardoor de huid felrood kleurt. De huid kan zacht of sponsachtig aanvoelen of juist hard zijn. Bij een bijkomende bacteriële infectie wordt vaak een groen tot gelig beslag gezien en gaat de wond stinken.
Het eosinofiel granuloom op de tong, gehemelte of achterpoten is meestal pijnloos. De kat lijkt er geen last van te hebben. Een granuloom is een goed afgebakende ontsteking; het afweersysteem probeert iets te isoleren dat het niet goed kan opruimen. Een granuloom bestaat uit een opeenhoping van ontstekingscellen, vaak omgeven door bindweefsel. Soms kan een deel van het weefsel afsterven (bruin of zwart verkleuren).
In de bek kan het granuloom bijna overal gezien worden: op of onder de tong en op alle delen van het gehemelte. Het is een onregelmatige verdikking met vaak witte puntjes. Soms met geel of wit beslag. Op de achterpoten uit het zich als een lijnvormige verheven letsel aan de achterzijde van de dijen (knieholte), vaak met korstvorming of wondjes.
Een wat minder bekende variant van het eosinofiel granuloom complex is het ‘fat chin syndrome‘. Het is een vorm van een eosinofiel granuloom dat zich specifiek op de kin of bij onderlip vormt. Het gaat gepaard met zwelling of verdikking van de kin, roodheid en/of haarverlies. Het kan sterk lijken op ‘Feline acne‘.
Kop en nek ontvelling
Kop en nek ontvelling is de ‘hotspot‘ van de kat. Door intensief en veelvuldig krabben met de achterpoten veroorzaakt de kat wonden rondom de kop, nek en hals. De wonden kunnen eruit zien als oppervlakkige schaafplekken of diepe bloedende wonden. Het bloed en wondvocht droogt vaak op waardoor er vaak korsten op gezien worden. Dikwijls raakt de huid geïnfecteerd met bacteriën waardoor de klachten kunnen verergeren en er stinkende, niet-genezende wonden kunnen ontstaan. Je leest er meer over in het artikel ‘Kop en nek ontvelling bij de kat‘.
Diagnose of aanwijzing op ...?
In de praktijk worden bovenstaande huidreactiepatronen regelmatig als diagnose of ziekte gezien. Omdat deze klachten vaak wijzen op een onderliggende allergie worden er corticosteroïden zoals prednisolon of dexamethason voorgeschreven. Het is belangrijk dat dit niet het enige is wat er gedaan wordt…
De huidreactiepatronen zijn een aanwijzing op een onderliggende ziekte. In meeste gevallen gaat het om een allergie (vlo, voeding, omgeving) of ectoparasieten (vlooien, mijten). Echter zijn er ook look-a-likes en andere oorzaken voor deze letsels. Denk hierbij aan huidschimmelinfecties, virale infecties, auto-immuun aandoeningen en huidkanker. Bij katten met zelf-veroorzaakte alopecia kun je ook denken aan stress of pijn (gebit, gewrichten, blaasontsteking).
Het is dus belangrijk dat er naast behandeling van de symptomen en eventuele huidinfectie, ook wordt gekeken naar de oorzaak. Hierbij moeten er stapsgewijs volgens een strikt plan oorzaken worden uitgesloten. Je leest daar binnenkort meer over in het artikel ‘Stappenplan: jeuk bij katten’.
Heeft jouw kat één van deze huidafwijkingen en is er nog geen diagnose gesteld of krijg je ze niet onder controle met medicatie? Vraag dan verwijzing naar een dermatoloog voor dieren.
Vooral de kop en nek ontvelling en letsels van het eosinofiel granuloom complex zijn erg hardnekkig en genezen niet makkelijk. Deze katten zie ik daarom regelmatig op de dermatologie poli. Ook al lijkt het alsof je alles gedaan en geprobeerd hebt, geef niet op! In meeste gevallen krijgen we de klachten alsnog onder controle, mede door behandeling van de onderliggende oorzaak.
Vragen, opmerkingen, hulp
Heb je na het lezen van deze blog of één van de andere artikelen vragen, opmerkingen of wil je graag hulp. Laat het me vooral weten via één van mijn social media kanalen (Facebook of Instagram), stuur een e-mail naar info@huidadviesvoordieren.nl of vul het contact formulier hieronder in.
