Seborroe, wat is het?
Heel vaak wordt de term seborroe gebruikt als diagnose. Het is echter geen aandoening of specifieke ziekte maar een woord waarmee de dierenarts bepaalde huidklachten beschrijft. Een hond met veel schilfers heeft bijvoorbeeld seborroe, maar er zijn meerdere oorzaken voor overmatige schilfering.
Problemen met de verhoorning (keratinisatie) en vorming van vetten (lipiden) worden in de diergeneeskunde beschreven met de term ‘seborroe’. Seborroe betekent letterlijk verhoogde flow van talg. Maar lang niet alle honden met seborroe hebben een vette huid of vacht of andere symptomen van een overmatige talgproductie.
Verschillende vormen van seborroe
We maken een onderscheid tussen drie vormen:
(1) seborroe sicca
(2) seborroe oleosa
(3) seborroïsche dermatitis.
Seborroe sicca beschrijft de droge vorm (schilfers, droge huid), seborroe oleosa is de vette variant (vette huid en vacht met of zonder schilfers) en seborroïsche dermatitis is een ontsteking van de huid met schilfers of een vette huid. Dieren met seborroïsche dermatitis hebben vaak ook bijkomende huidinfecties en/of jeuk.
Oorzaken van seborroe
Een hond met seborroe kan van alles mankeren. Naast de drie vormen van seborroe maken we ook een onderscheid tussen primair en secundaire seborroe. Dat zegt iets over de oorzaak van de huidklachten.
Primaire seborroe bij de hond is een erfelijke ziekte waarbij er iets mis gaat bij de vorming van de opperhuid (verhoorning, keratinisatie). Dit zien we voornamelijk bij bepaalde rashonden (bv. Cocker Spaniël en Duitse herders). Een van de meest bekende schilferige aandoeningen is ichthyose bij de hond (met name Golden Retriever).
Er zijn veel oorzaken voor secondaire seborroe. Met secondair bedoelen we dat de klachten door een onderliggend probleem worden veroorzaakt. De klachten zijn dus secundair aan een ziekte of ander probleem. Bij secundaire seborroe verdelen we de mogelijke oorzaken in zeven groepen: parasieten, infectie, allergie, hormonaal, voeding, immuun gemedieerd en overig. Afhankelijk van de oorzaak kan de hond ook andere verschijnselen hebben zoals afvallen, veel drinken en plassen of sloomheid.
Niet elke hond met seborroe ziet er hetzelfde uit. De onderliggende aandoening bepaalt ook hoe de huidklachten er uitzien. Schilfers door een infectie zien er meestal anders uit dan schilfers door een auto-immuun aandoening.
Parasieten
Diverse mijten kunnen seborroe klachten veroorzaken, meestal schilfers of een droge huid. Denk aan demodex mijten, schurftmijt (scabiës) of vachtmijten (Cheyletiella). Oormijten (Otodectes) worden ook weleens gezien als oorzaak.
Infecties
Infecties veroorzaakt door: bacteriën, schimmels, gisten (Malassezia) of de buitenlandziekte Leishmaniose.
Allergieën
Meeste allergieën kunnen seborroe klachten veroorzaken, denk aan vlooienallergie, omgevingsallergie of voedselovergevoeligheid. Minder voorkomend is contact dermatitis.
Hormonale aandoeningen
Een te traag werkende schildklier (hypothyreoïdie), ziekte van Cushing (hyperadrenocortisime), suikerziekte (Diabetes Mellitus) en een verstoring van de geslachtshormonen.
Bij hormonale aandoeningen hebben de dieren zelden álleen huidklachten. Veel voorkomende symptomen zijn: veel drinken of plassen, afvallen, veranderingen in eetlust of het gedrag.
Voeding
Dit zijn minder voorkomende oorzaken en zien we vaker bij bepaalde rassen. Zink responsieve dermatose en vitamine A responsieve dermatose zijn voorbeelden.
Overigens hebben honden met deze huidaandoeningen (dermatosen) géén werkelijk tekort aan zink of vitamine A. Wel zien we verbetering als we deze voedingsstoffen bij gaan geven, vandaar de naam van de aandoening.
Wellicht een meer voorkomende oorzaak is het voeren van een niet-compleet dieet. Dit kan een niet goed uitgebalanceerd rauw (BARF) of vers vlees (KVV) dieet zijn maar ook een commerciële brok.
NB: Het kan 2-3 maanden duren voordat een hond verbetering laat zien op een ander dieet. Wissel dus niet te vaak van voeding!
Immuun gemedieerd
Sebaceous adenitis is een relatief veel voorkomende oorzaak van seborroe. Bij deze aandoening lijkt het immuun systeem verantwoordelijk voor verwoesting van de talgklieren met droge seborroe als gevolg.
Meeste aandoeningen in deze groep zijn auto-immuunaandoeningen zoals pemphigus foliaceus, pemphigus erythematosus, DLE en SLE. Naast schilfers of korstvorming hebben honden meestal ook ander symptomen.
Overige oorzaken
Naast bovengenoemde groepen en oorzaken zijn er nog meer zeldzame aandoeningen die seborroe kunnen veroorzaken. Zoals je kunt lezen kan een hond met seborroe werkelijk van alles mankeren. Het is daarom belangrijk om samen met je dierenarts of een dermatoloog op zoek te gaan naar de onderliggende oorzaak.
© 2019 Huidadvies voor dieren
Geschreven door dierenarts Kelly van Amersfort
Bronvermelding: ESAVS Dermatology course, Small Animal Dermatology (Hnilica)