Feline Acne
Feline acne is een relatief veel voorkomend probleem bij katten. Gelukkig hebben meeste katten er niet direct last van. De precieze oorzaak van dit probleem bij katten is niet bekend en er is maar weinig onderzoek naar gedaan. Acne bij de kat wordt gezien als lokale keratinisatiestoornis. Hierbij gaat er iets mis bij de verhoorning en vorming van de opperhuid en/of talgproductie. Op de kin bij de kat bevinden zich veel (gespecialiseerde) talgklieren, vergelijkbaar met de staartklier.
Bij mensen komt acne zeer frequent voor en wordt het gezien als een multifactoriële aandoening van de talgklieren. Hormonale onbalans, overmatige talgproductie en veranderingen in de vorming van de opperhuid in de haarzakjes zijn factoren die een rol lijken te spelen.
Mogelijke factoren bij de kat
Bij het ontstaan van de klachten van acne bij de kat, spelen er mogelijk ook een of meerdere factoren een rol. Er wordt gedacht aan de volgende factoren:
- Afwijkingen in de haargroei cyclus
- Huidallergieën (contactallergie, voedselovergevoeligheid, omgevingsallergie)
- Lokaal keratinisatie defect
- Stress
- Verminderde afweer (immuunsuppressie)
- Verminderde ‘persoonlijke hygiëne’ van de kat
- Verstoorde talgproductie
- Virale infecties (bv. calicivirus, onderdeel van het niesziektecomplex)
Symptomen acne bij de kat
- Seborroe (verhoogde talgafscheiding) en vuil --> zwarte korreltjes
- Vachtverkleuring
- Mee-eters (comedones)
- Korsten
- Roodheid
- Pukkeltjes
- Kaalheid (alopecia)
- Diepe ontstekingen met vochtproductie en/of bloedende korstjes
- Zwelling van de kin
- Jeuk (bv. krabben, schuren)
In eerste instantie ontstaan er zwarte puntjes en vuil op de kin. De vacht kan roestbruin verkleuren bij katten met een lichte vacht. Doordat de talgproductie en vorming van de opperhuid verstoort zijn, kunnen de poriën verstopt raken. Er ontstaan mee-eters en de huid wordt gevoelig voor secundaire infecties met bacteriën of gisten.
Als de huid ontstoken raakt kan de kat meer gaan krabben of schuren waardoor de huid verder geïrriteerd raakt. Haren vallen uit en er ontstaat een rode huid met of zonder pukkeltjes. Bij heftige of chronische gevallen kan de kin gezwollen worden en ontstaan er diepe ontstekingen met vochtproductie (purulent of bloederig). Er kunnen ook korstjes ontstaan waaronder de huid kan bloeden.
Waar lijkt het op?
Een allergie, demodex mijten of huidschimmelinfectie (dermatophytose) kunnen vergelijkbare symptomen veroorzaken. Helaas is er soms ook sprake van een minder gunstige aandoening zoals plaveiselcelcarcinoom (kanker).
Behandeling
Bij klassieke acne heeft de kat geen last van de zwarte korreltjes en verhoogde talgafscheiding. Er is dan ook geen behandeling noodzakelijk tenzij de kat er last van krijgt of er (diepe) ontstekingen ontstaan.
Bij een bezoek aan de dierenarts is het belangrijk dat er cytologisch onderzoek wordt gedaan. Hierbij zal de dierenarts een oppervlakkig huidmonster nemen met een plakbandje of objectglaasje. Met een speciale kleuring kan er vervolgens onder de microscoop gekeken worden of de huid geïnfecteerd is met bacteriën en/of gisten en of er ontstekingscellen aanwezig zijn. Deze informatie is heel belangrijk alvorens er een gerichte behandeling ingesteld kan worden.
Het is belangrijk om bij een uit de hand gelopen acne de dierenarts te raadplegen!
Denk hierbij aan bloed, pus, natte kin, stinkende huid en erg rode huid.
De behandeling van acne verschilt per kat. Katten met acne zijn gevoeliger voor middeltjes die we op de huid smeren waardoor het probleem kan verergeren. Het liefst doen we zo min mogelijk aan de acne, mits er geen ontsteking of infectie aanwezig is.
Schoonmaken en ontsmetten
Om de huid schoon te maken en voorkomen dat er een huidinfectie ontstaat, kunnen verzorgende reinigingsdoekjes voor honden en katten gebruikt worden. Maxani Regular Wipes zijn hier zeer geschikt voor. Als er alleen sprake is van wat zwarte korreltjes en seborroe, dan is het advies om de doekjes een aantal dagen (max 5) achter elkaar te gebruiken. Daarna op effect, bv. wekelijks of 1x per 14 dagen. In de regel geldt, hoe minder hoe beter.
Is jouw kat met acne gevoelig voor het ontwikkelen van een bijkomende huidinfectie? Dan kun je preventief reinigen met antimicrobiële doekjes. Bijvoorbeeld Dermoscent PYOclean (zonder chloorhexidine), Douxo Pyo Pads of Maxani chloorhexidine doekjes (met vitamine E en Aloë Vera). Meestal volstaat wekelijks gebruik (1-2 x per week). Bij actieve infecties is het belangrijk om het behandeladvies van de dierenarts op te volgen. Soms is het nodig om van binnenuit met antibiotica te behandelen. Al lukt het in meeste gevallen om een oppervlakkige infectie onder controle te krijgen met chloorhexidine-bevattende antimicrobiële doekjes en bijvoorbeeld een honing-zink crème (Cerazinc van Remedy+). Het voordeel van dit product is dat het niet prikt, indroogt en de huid niet afsluit zoals zalven op oliebasis.
Herstel en onderhoud van de huidbarrière
Bij keratinisatiestoornissen zijn maatregelen voor het herstel van de huidbarrière vaak onderdeel van de behandeling. Met speciale pipetjes voor de huid kunnen we het lichaam bouwsteentjes geven om de huid en bijbehorende barrière functie gezond te houden en te ondersteunen. De pipetjes niet direct op de kin aanbrengen maar op de huid in de nek. Houd hierbij de gebruiksaanwijzing van het gekozen product aan.
Opties:
- Virbac Allerderm spot-on
- Dermoscent Essential 6® voor de kat (blauwe verpakking)*
*let op Dermoscent werkt met producten o.b.v. plantenextracten, kruiden en oliën
-> katten waarderen deze vaak sterke geur niet altijd
Plastic bakjes wegdoen?
Door veel kattenliefhebbers wordt acne bij de kat direct gelinkt aan het gebruik van bepaalde voer- of drinkbakjes. Men denkt dat plastic bakjes niet goed schoongemaakt (kunnen) worden. Bacteriën en vuil kunnen dan bij het eten en drinken op de huid terecht komen. Zij veroorzaken dan mee-eters en ontsteking van de huid.
Een andere theorie is dat feline acne een vorm van contact dermatitis / allergie is. De huid reageert dan met een overgevoeligheidsreactie op iets in de omgeving (men denkt dus het materiaal van voer- en drinkbakjes). Echter zien we dergelijke huidreacties bij honden en katten niet vaak. De huid is namelijk goed beschermd door de vacht. Ook verwachten we bij een overgevoeligheidsreactie enige mate van jeuk. De ervaring leert dat katten met acne daar over het algemeen geen last van hebben (<35%).
Er is geen wetenschappelijk bewijs om beide theorieën te ondersteunen of tegen te spreken. Het is een kleine moeite om van bakjes te wisselen. Er bestaan verschillende soorten materiaal: aardewerk, porselein, plastic, RVS, kunststof en keramiek.
Om ‘snorhaarvermoeiheid‘ te voorkomen, kun je het beste eten geven op een bordje of oppervlakkig schaaltje. Let ook op dat het water op een andere plek staat dan het voer.
Toeval? Het kan voorkomen dat de klachten minder worden na wisseling van de voerbakjes maar later weer verslechteren. Dat kan verklaard worden door het zgn. cyclische aspect van deze huidaandoening. Afhankelijk van de groeifase van de haarzakjes kunnen er meer of minder klachten. Zeker als er geen bacteriële huidinfectie bij komt kijken, kan acne bij de kat een ‘waxing and waning’ karakter hebben. Dat wil zeggen: het gaat een tijdje goed en daarna weer een tijdje minder goed.
© 2019 Huidadvies voor Dieren
Geschreven door dierenarts Kelly van Amersfort
Laatste update april 2023
