Huidflora, overgroei en huidinfecties
In het artikel ‘Huidflora, overgroei en infecties’ lees je meer over de huidflora en het ontstaan van een overgroei of infectie met bacteriën en/of gisten.
Bij honden komen huidinfecties met bacteriën en/of gisten regelmatig voor. In vrijwel alle gevallen is er een onderliggende oorzaak. Een huidinfectie ontstaat namelijk niet zomaar. Door het onderliggende probleem (primaire oorzaak) raakt de huid uit balans of werkt het afweersysteem niet meer goed. De normale huidbewoners (bacteriën, gisten) kunnen dan in grote aantallen vermenigvuldigen zonder dat ze geremd worden door het afweersysteem. Er ontstaat een infectie met bijkomende ontsteking. In dit artikel lees je meer over bacteriële huidinfecties en gisteninfectie (Malassezia dermatitis).
Heeft jouw hond terugkerende problemen door bacteriën of gisten en kom je er met jouw dierenarts niet uit? Vraag dan verwijzing naar een dermatoloog voor dieren, zij kunnen je verder helpen om de oorzaak te achterhalen, infecties te voorkomen en het antibiotica gebruik te minimaliseren.
Mogelijke oorzaken
De meest voorkomende oorzaak van een terugkerende huidinfectie zijn allergische huidaandoeningen (omgevingsallergie, voedselovergevoeligheid). Andere oorzaken zijn hormonale problemen (hypothyreoïdie, ziekte van Cushing), verlaagde afweer door ziekte of gebruik van bepaalde medicatie (bv. prednison), andere infecties (schimmel, mijten), seborroe, keratinisatiestoornissen (ichthyosis, sebaceous adenitis), etc.
Naast deze aandoeningen kunnen honden ook een bacteriële huidontsteking krijgen doordat de huid en vacht te lang vochtig en warm zijn. Denk aan langharige honden die na het zwemmen niet goed opdrogen of honden met plooivorming.
Symptomen huidinfectie
De huid heeft een beperkt aantal reactiepatronen waardoor symptomen zoals roodheid of huidschilfers bij uiteenlopende aandoeningen gezien kunnen worden. Aan de hand van de anamnese en signalement (ras, geslacht, leeftijd) in combinatie met de lichamelijke klachten zijn er vaak wel aanwijzingen die in de richting van een huidinfectie wijzen. In principe kunnen we aan de hand van de symptomen niet zeker weten of er een infectie met gisten, bacteriën of combinatie speelt. Dit is wel belangrijk om te weten als we een huidinfectie willen behandelen.
De klachten van een huidinfecties worden ook bepaald door de omvang en ernst van de infectie en de lokalisatie op het lichaam. Jeuk is één van de meest voorkomende symptomen. Meeste honden hebben vergelijkbare huidafwijkingen: rode huid, kaalheid, schilfers, en korstjes. Als de klachten langdurig (>3 weken) bestaan, dan kan de huid dikker worden (lichenificatie) en/of zwart verkleuren. Deze chronisch ontstoken/geïrriteerde huid noemen we ook wel olifantshuid. Het wordt vaker bij een gisteninfectie gezien maar kan ook een teken zijn van een onderliggende allergische huidontsteking.
Hieronder vind je overzicht met mogelijke symptomen van een huidinfectie met gisten en/of bacteriën. Dit zijn dus géén ziekte-specifieke symptomen en op basis van deze klachten (of foto’s) kan er geen diagnose gesteld worden.
- Jeuk
- Kale plekken
- Schilfers
- Korsten
- Wondjes of huidirritatie
- Stank/onaangename geurtjes
- Rode huid
- Epidermale collarettes (zie foto)
- Zwartverkleuring van de huid (hyperpigmentatie)
- Vette huid en vacht (seborroe)
- Pustels (zie foto)
- Nagelriemontsteking (paronychia)
- Bultjes (zie foto)
- Vochtige, 'zwetende' huid (hyperhidrosis)
- Bruinverkleuring van de nagels
- Vettige afscheiding op nagels, bij nagelriem
- Overmatige hoeveelheid oorsmeer
- Groen/gelig vochtig laagje op de huid
- Purulent slijmerig exsudaat (pus) uit het oor
- Vochtige, kale, stinkende plek in de hals (vaak bij Cockers of Bassets)
Huidinfecties bij oorontstekingen
Bij een oorontsteking zien we ook regelmatig huidinfecties maar dit hoeft niet altijd samen te gaan. Een infectie gaat altijd gepaard met een ontsteking maar er zijn ook situaties waarbij er een ontsteking aanwezig is, zonder dat er een infectie is. Bijvoorbeeld bij een allergische oorontsteking. Aan de buitenkant kunnen we dat echter niet beoordelen. Daarom zal de dierenarts een monster van het oorsmeer nemen en onder de microscoop nakijken (cytologisch onderzoek, zie hieronder).
Lees hier meer over in het artikel ‘Oorontsteking bij de hond‘.
Diagnose
Bovenstaande symptomen zijn vrij aspecifiek. Dat wil zeggen dat zij bij veel verschillende huidproblemen als symptoom gezien kunnen worden. Vaak zijn er echter wel aanwijzingen dat de hond een huidinfectie heeft.
Om vast te stellen of de klachten worden veroorzaakt door een huidinfectie met bacteriën en/of gisten is verder onderzoek noodzakelijk. Het is daarom erg belangrijk om bij het opwerken van huidpatiënten monstertjes van de huid te nemen voor cytologisch onderzoek.
Bij cytologisch onderzoek neemt de dierenarts met een swab, objectglaasje of plakband een monster van de huid en kleurt hij/zij deze met een speciale kleuring. Het monster kan dan onder de microscoop bekeken worden.
Bacteriële huidinfectie
Een bacteriële huidinfectie is een van de meest voorkomende huidaandoeningen bij honden. De infectie wordt dan ook vaak als een op zichzelf staande ziekte behandeld. Echter zullen de huidinfectie en bijkomende klachten steeds terugkeren als er niks aan de onderliggende aandoening wordt gedaan.
Bacteriële huidinfecties bij honden kunnen we onderverdelen in drie soorten:
- Oppervlakte pyodermie
- Oppervlakkige pyodermie
- Diepe pyodermie
Met pyodermie wordt een bacteriële huidontsteking bedoeld. De behandeling van een bacteriële huidinfectie verschilt per soort pyodermie.
Gisteninfectie (huid)
Een huidinfectie door gisten noemen we ook wel Malassezia dermatitis. Bijna de helft van de allergische honden krijgt hier weleens last van. Bij sommige hondenrassen komt Malassezia dermatitis vaker voor, bijvoorbeeld Basset, West Highland White Terriër, Shih-Tzu, Teckel, Duitse Herder, Cocker Spaniël, Dwergpoedel en Engelse Setter. Een aantal van deze honden heeft een genetisch defect waardoor het afweersysteem overgroei van gisten niet goed tegengaat.
Anatomische kenmerken van de huid en onderliggende aandoeningen spelen een belangrijke rol. Huidplooien en plekken op het lichaam met weinig ventilatie (tussen de teentjes, harige of nauwe gehoorgang) creëren een ideale omgeving voor gisten. Temperatuur en luchtvochtigheid zijn ook essentiële parameters voor vermenigvuldiging van micro-organismen zoals gisten.
Behandeling
Niet alle anti-microbiële shampoos zijn geschikt om Malassezia dermatitis te behandelen. De meest gebruikte shampoos zijn Malaseb® en Dermasezia®. Daarnaast is de Douxo PYO lijn ook effectief tegen gisten. Bij hardnekkige gistinfecties kan het nodig zijn om met orale anti-schimmel middelen te werken.
Behandeling van huidinfecties
Niet elke huidinfectie wordt hetzelfde behandeld. De behandeling wordt o.a. bepaald door het type bacteriële huidinfectie (pyodermie), ernst en uitgebreidheid van de symptomen en hond + eigenaar.
Is jouw hond bijvoorbeeld bang voor water of kun je jouw hond niet wassen? Dan is shampootherapie eigenlijk geen optie. Heeft de hond alleen last van nagelriemontstekingen, dan zullen we in de regel niet met orale medicatie (tabletten) aan de slag gaan.
Een huidinfectie behandelen we bij voorkeur met een antimicrobiële shampoo. De frequentie van het wassen en merk shampoo wordt bepaald door de klachten. Bij sommige dieren moet er 1 week dagelijks gewassen worden en daarna afbouwen en bij andere dieren volstaat 2-3 x per week wassen. Bij meeste huidinfecties zul je binnen 3 weken verbetering zien na start van de behandeling. Meeste shampoos werken tegen zowel bacteriën als gisten. Onderaan de pagina vind je een overzicht met de verschillende producten.
Er bestaan tegenwoordig ook andere huidverzorgingsproducten met antimicrobiële eigenschappen zoals een spray, mousse, doekjes of gel. Vaak wordt er een behandelprotocol met shampoo en één van de andere huidverzorgingsproducten ingezet. Dan hoeft er minder vaak gewassen te worden en is de behandeling makkelijker vol te houden. Bijvoorbeeld 1x per week wassen i.c.m. 2x per week mousse.
Diepe bacteriële huidinfecties behandelen we met een lange kuur antibiotica (minimaal 3 weken) en indien mogelijk gecombineerd met lokale behandeling. Sommige honden met een oppervlakkige pyodermie moeten ook met antibiotica behandeld worden. Bij hardnekkige gisteninfecties of bij dieren met een allergie voor Malassezia kan een kuur met een antischimmel medicijn (bv ketoconazol) nodig zijn. Vanwege de bijwerkingen van beide medicijnen (antibiotica, antischimmel) zal de dierenarts deze niet zomaar inzetten en heeft topicale therapie met shampoo/mousse de voorkeur.
Mogelijke producten
Hieronder vind je een overzicht met informatie bij elk product (deze is nog niet compleet; ‘working on it‘). Klik op het type product in de inhoudsopgave om direct naar het gewenste product overzicht te gaan. Als je op een afbeelding klikt, dan word je verwezen naar Medpets.nl (dit zijn affiliatelinks).
Inhoudsopgave
Shampoo
- Douxo S3 PYO shampoo
Tegen gisten en bacteriën
Gebruik volgens voorschrift van dierenarts/dermatoloog
Onderhoud: bv. 1x per week of overstap naar producten zonder chloorhexidine
- Maxani PyoMax shampoo
Tegen gisten en bacteriën
Gebruik volgens voorschrift van dierenarts/dermatoloog
Onderhoud: bv. 1x per week of overstap naar producten zonder chloorhexidine
- Malaseb shampoo
Tegen gisten en bacteriën
Gebruik volgens voorschrift van dierenarts/dermatoloog
Onderhoud: liever niet als onderhoudsshampoo gebruiken i.v.m. uitdrogende of huid irriterende effecten van de shampoo
- Vetsoothe Dermacleanse shampoo
Tegen bacteriën
Gebruik volgens voorschrift van dierenarts/dermatoloog
Onderhoud: bv. 1x per week of overstap naar producten zonder chloorhexidine
- Virbac Pyoderm shampoo
Tegen bacteriën
Gebruik volgens voorschrift van dierenarts/dermatoloog
Onderhoud: bv. 1x per week of overstap naar producten zonder chloorhexidine
Vetplus Coatex Medicinale shampoo
Tegen gisten en bacteriën
Gebruik volgens voorschrift van dierenarts/dermatoloog
Onderhoud: bv. 1x per week
*bevat 2% chloroxylenol (stofje in Dettol) -> giftig voor katten!
- Dermoscent PYOclean shampoo
Tegen milde infecties met gisten en bacteriën of preventie van infecties (onderhoud)
Gebruik volgens voorschrift van dierenarts/dermatoloog
Onderhoud: bv. 1x per week
Mousse
- Douxo S3 PYO mousse
Tegen gisten en bacteriën
Gebruik volgens voorschrift van dierenarts/dermatoloog
Onderhoud: bv. 1-2x per week of overstap naar producten zonder chloorhexidine
- Maxani PyoMax mousse
Tegen gisten en bacteriën
Gebruik volgens voorschrift van dierenarts/dermatoloog
Onderhoud: bv. 1-2x per week of overstap naar producten zonder chloorhexidine
- Dermoscent PYOclean mousse
Tegen milde infecties met gisten en bacteriën of preventie van infecties (onderhoud)
Gebruik volgens voorschrift van dierenarts/dermatoloog
Onderhoud: bv. 1-2x per week
Spray
- Maxani PyoMax skin spray
Tegen gisten en bacteriën
Gebruik volgens voorschrift van dierenarts/dermatoloog
Bij actieve infectie: 2-4x per week
Onderhoud: bv. 1-2x per week of overstap naar producten zonder chloorhexidine
- Remedy+ Yeastosol spray
Tegen gisten
Gebruik volgens voorschrift van dierenarts/dermatoloog
Bij actieve infectie: 1-2 x daags gebruiken. Meestal zijn klachten na 14 dagen onder controle, afhankelijk van de ernst van de infectie.
Onderhoud: bv. 1-2x per week
*Let op: bevat alcohol, kan prikken!
- Dermoscent PYOclean spray
Tegen overgroei van gisten en bacteriën of preventie van huidinfecties (onderhoud)
Gebruik volgens voorschrift van dierenarts/dermatoloog
Bij milde of beginnende symptomen: 2 x daags gebruiken gedurende 7-14 dagen, bij geen verbetering neem contact op met de dierenarts
Onderhoud: bv. 1-2x per week
- LinkSkin (probiotica) spray
Deze spray draagt bij aan een gezonde huidflora en is niet geschikt voor behandeling van actieve huidinfecties.
NB: Ik heb geen ervaring met dit product dus kan hier geen advies/specifieke uitspraken over doen. Heb jij hier wel ervaring mee en wil je deze met mij delen? Stuur dan een berichtje via social media (Facebook, Instagram) of mailtje naar info@huidadviesvoordieren.nl
Gebruik volgens voorschrift van dierenarts/dermatoloog
Bij allergische honden met gevoeligheid voor huidinfecties: op basis van de ingrediënten en de werking hiervan, zou ik dit product inzetten bij honden die steeds terugkerende huidinfecties krijgen ondanks de allergie goed onder controle is, óf in een vroeg stadium van atopische dermatitis (omgevingsallergie) om verdere klachten te voorkomen.
Het advies van de fabrikant is dagelijks gebruiken gedurende 15 dagen, informatie over inzet als preventie/onderhoud ontbreekt.
Overige producten
- Doekjes/pads
In het artikel ‘Ontsmettende doekjes (wipes)‘ vind je een overzicht met producten en eigenschappen per product.
- Maxani PyoMax brush
Ideaal voor behandeling van nagelrieminfecties met bacteriën en/of gisten
- Clorexyderm gel
Alleen verkrijgbaar via de dierenarts. Wordt meestal voorgeschreven bij hotspots of lokale huidinfecties
- Crèmes/zalfjes
- Remedy+ Cerazinc crème
- Antibiotica-houdende zalven (met/zonder corticosteroïden)
